Μύθοι και παραδόσεις παραμένουν ζωντανές στη Λεμόνα της Πάφου και κυρίως αυτή που σχετίζεται με τον… άλυσο*.
Ο άλυσος βρίσκεται στον Ιερό Ναό του Αρχάγγελου Μιχαήλ στην κοινότητα της Λεμόνας της Επαρχίας Πάφου και τον περιβάλλει η φήμη ότι βοήθησε πολλές γυναίκες στον δύσκολο τοκετό αλλά και για τεκνοποίηση, όπως αφηγείται ο πρώην κοινοτάρχης Κυριάκος Χαραλάμπους.
Ο ναός, είπε κτίστηκε γύρω στο 900 μ.Χ. και φημίζεται για τον άλυσο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, προσθέτοντας πως στα παλιά χρόνια αυτός ο άλυσος θεωρούνταν θαυματουργός για τις γυναίκες που είχαν δύσκολο τοκετό.
Σύμφωνα με την παράδοση, συνέχισε ο κ. Χαραλάμπους, αυτή η αλυσίδα του Αρχάγγελου Μιχαήλ προήλθε από τα «κόκκαλα του σατανά», αφού σύμφωνα με τον θρύλο, κάποτε υπήρχε μέσα σε σπηλιά του χωριού, ένας δαίμονας που έκανε επιθέσεις στις γυναίκες και τους κατοίκους γενικά, αλλά ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έριξε «ένα αστροπελέκι» και τον έκαψε.
Σύμφωνα με το θρύλο που διασώζεται μέχρι σήμερα, είπε ο κ. Χαραλάμπους, στα πολύ παλιά χρόνια μια κοπέλα πήγαινε στην εκκλησία για να προσευχηθεί και για να ανάψει τα καντήλια. Το δαιμόνιο κατέβαινε στον δρόμο της και την παρενοχλούσε.
Μια, δυο, τρεις φορές, στο τέλος η κοπέλα προσευχήθηκε και επικαλέστηκε τη βοήθεια του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ «έριξε αστραπή, κεραυνό και τον σκότωσε».
Σύμφωνα με τις διηγήσεις που διασώζονται, υπάρχει μια περιοχή εκεί κοντά, που λέγεται Καμίνια και είναι εκεί που ο Αρχάγγελος «φούρνισε τον σατανά» και τα κόκκαλα του τα μετέφερε σε μια άλλη περιοχή, που λέγεται κομωδρόμι, όπου εκεί έφτιαξε την αλυσίδα.
Στα παλιά χρόνια θεωρείτο ότι ο άλυσος ήταν θαυματουργός και βοηθούσε τις έγκυες γυναίκες που είχαν δύσκολο τοκετό. Τόσο πολύ πίστευαν στο θαύμα του αλύσου για τη βοήθεια του, που μέχρι και Τούρκοι έρχονταν και τον έπαιρναν στα γύρω χωριά για βοήθεια, λέει ο κ. Χαραλάμπους.
Συγκεκριμένα, συνέχισε, έρχονταν από τη Σταυροκόννου που ήταν μεγάλο χωριό και έπαιρναν αυτόν τον άλυσο για να βοηθήσει.
Ο θρύλος λέει πως σε κάποια στιγμή κάποιος Τούρκος σκέφτηκε «γιατί να πηγαίνουμε κάθε λίγο στη Λεμόνα με τα γαϊδούρια. Να κόψουμε ένα κομμάτι από την αλυσίδα, να το αφήσουμε στην περιοχή για να κάνουμε τη δουλειά μας».
Έτσι και έκαναν, έκοψαν κομμάτι και επέστρεψαν τον υπόλοιπο άλυσο, τον σκέπασαν με μια πετσέτα και τον κρέμασαν έξω από την εκκλησία. «Ο παπάς όταν τον είδε τον έβαλε στο κουτί χωρίς να δει ότι έλειπε κάποιο κομμάτι. Μετά από παρέλευση πέντε – έξι μηνών και δεδομένου ότι ο Αρχάγγελος τα δικά του πράγματα τα ζητά… φαίνεται πως μπήκε στα όνειρα του Τούρκου που στη συνέχεια του δημιούργησαν τύψεις».
Έτσι, αποφάσισε μαζί με τους υπόλοιπους στην κοινότητα του και επιστρέψαν και το υπόλοιπο κομμάτι της αλυσίδας και για να εξιλεωθούν πρόσφεραν και ένα μοσχάρι.
Αυτό τον άλυσο, είπε ο κ. Χαραλάμπους τον πήραν σε κωμοδρόμους (σιδεράδες) για να τον ενώσουν και να τον φτιάξουν ξανά. Τον έχουν ενώσει με μια ρίζα που καλλίκωναν (πετάλωναν) τα άλογα. «Ακόμα και τις σημερινές μέρες πάρα πολλά ζευγάρια με δυσκολίες τεκνοποίησης έχουν έρθει και έχουν ζωστεί, έχουν επικαλεστεί τη βοήθεια του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και έχουν κάνει παιδιά», συμπλήρωσε.
Μάλιστα, είπε ο κ. Χαραλάμπους, «έχουν βαφτίσει τα παιδιά στην Εκκλησία μας και τους έχουν δώσει και το όνομα του Αρχαγγέλου».
Η αλυσίδα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που θεωρείται ιερή, φυλάσσεται σε κουτί κάτω από την εικόνα του στη Λεμόνα.
*[Σύμφωνα με το Λεξικό Τριανταφυλλίδη: άλυσος η [álisos] Ο36 : (λόγ.) η αλυσίδα. || (μαθημ.) για σύνολα γραμμικά διαταγμένα. [λόγ. συμφυρ. του αρχ. ἅλυσις ἡ & του λαϊκού άλυσος ο < αρχ. ἅλυσ(ις ἡ) μεγεθ. -ος]
