Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο του προεκλογικού λόγου, ακούμε πολύ συχνά να γίνεται λόγος περί δημοκρατίας στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς επίσης και να δίδονται τίτλοι και σκήπτρα δημοκρατικότητας και αντιδημοκρατικότητας σε κάποιους υποψήφιους.
Όμως τι αποτελεί επί της ουσίας περισσότερη δημοκρατία σε μια τοπική κοινωνία και κατ’ επέκταση σε ένα μηχανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης;
Δημοκρατία, στην τοπική αυτοδιοίκηση δε σημαίνει απλά διαβούλευση και συνεννόηση μεταξύ δημοτικών συμβούλων /κομμάτων και δημάρχου. Πόσο μάλλον όταν η εν λόγω διαβούλευση δε γίνεται σε ένα διαφανές και αξιοκρατικό πλαίσιο και με γνώμονα το κοινό όφελος, αλλά με βασικό γνώμονα τις μικρόπολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες.
Το δημοκρατικό διακύβευμα λοιπόν σε τοπικό επίπεδο δε βρίσκεται στην οποιαδήποτε άτυπη συνεννόηση μεταξύ δημοτικών αρχόντων. Ούτως ή άλλως, οι κανονισμοί που διέπουν τη λειτουργία του Δήμου και εν γένει του δημοτικού συμβουλίου, διασφαλίζουν την ψήφο και την πλειοψηφική ισχύ του δημοτικού συμβουλίου και του δημάρχου.
Συνεπώς οποιαδήποτε άτυπη προσυνεννόηση μεταξύ δημάρχου και δημοτικού συμβουλίου, δεν μεταφράζεται απαραιτητα σε περισσότερη δημοκρατία, αλλά πρωτίστως σε περισσότερη κομματοκρατία. Κάτι τέτοιο συμβαίνει γιατί απλούστατα κατά κύριο λόγο οι ενέργειες και οι προθέσεις του δημοτικού μηχανισμού δεν αντανακλούν απαραίτητα τις ανησυχίες των δημοτών. Συνεπώς, η αντιπροσωπευτικότητα των αιρετών δημοτικό αρχόντων τίθεται εν αμφιβόλω, και υπό την αίρεση της έξωθεν καλή μαρτυρίας.
Αντιθέτως, περισσότερη δημοκρατία στη λειτουργία ενός Μηχανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, θα συνεπαγόταν η πιο δημιουργική και ουσιαστική αντανάκλαση των απόψεων των ίδιων των δημοτών. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διασφαλιστεί με μία πιο ενεργή συμβολή των πολιτών επί αποφάσεων αναφορικά με την ωφελιμότητα των έργων και των προτεραιοτήτων του Δήμου.
Προς αυτή την κατεύθυνση, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διάφορα εργαλεία όπως πάνδημοτικές συνδιασκέψεις, πανδημοτικά δημοψηφίσματα,επί όποιον δήποτε κρίσιμων αποφάσεων.
Μία επιπλέον δικλείδα ασφαλείας για τους δημότες και του λόγου και του ρόλου τους επί των αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου, αφορά την δυνατότητα ανάκλησης της ψήφου εμπιστοσύνης του έχουν δώσει στους δημοτικούς άρχοντες, τους οποίους εξέλεξαν.
Κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατο με τη εφαρμογή της αρχής του ανακλητού. Δηλαδή να έχουν οι δημότες το δικαίωμα να κρίνουν κατά πόσο οι εκλεγμένοι δημοτικοί άρχοντες έχουν ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις και στις εξαγγελίες τους και συνεπώς να έχουν τη δυνατότητα ανάκλησης της ψήφου εμπιστοσύνης τους.
Δρ. Χάρης Φ Σοφοκλέους
Πανεπιστημιακός- Ερευνητής
