Την ικανοποίηση της κυπριακής κυβέρνησης για το πρόγραμμα προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας εξέφρασε η νέα Υπουργός Γεωργίας της Κύπρου, Μαρία Παναγιώτου.
Σε χαιρετισμό της σε επιστημονική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στο ξενοδοχείο Cap St George του Ομίλου Korantina Homes, με θέμα: “Μεσογειακή Φώκια. Ένα εμβληματικό είδος της Μεσογείου – Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον” που διοργανώθηκε από τον Δήμο Πέγειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου και με την υποστήριξη από το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών και τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση MOm, με έδρα την Ελλάδα, που μελετά και προστατεύει τη Μεσογειακή φώκια, σημείωσε πως με σεβασμό στο οικοσύστημα, σωστές δράσεις και ενέργειες, ο άνθρωπος και τα προστατευόμενα είδη, όπως η φώκια και η χελώνα, μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.
Η κ. Παναγιώτου συνεχάρει τον Δήμαρχο Πέγειας κ. Μαρίνο Λάμπρου για την πρωτοβουλία και τη συνδιοργάνωση με το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) της εκδήλωσης για τη μεσογειακή φώκια, και τον ευχαρίστησε για την ευκαιρία που τους δίνεται ως Υπουργείο να παρουσιάσουν το Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Μεσογειακής Φώκιας στην Κύπρο που υλοποιεί το ΤΑΘΕ, στο πλαίσιο προστασίας του είδους.
Ως Υπουργείο είπε, « ερχόμαστε αρωγοί σε προσπάθειες όπως η σημερινή, που σκοπό έχουν την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για ένα τόσο εμβληματικό είδος για ολόκληρη τη Μεσόγειο αλλά και για το νησί μας». Άλλωστε εκτίμησε , η προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της Κύπρου βρίσκεται στο επίκεντρο της προσπάθειάς μας ως Υπουργείου και εντάσσεται στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη.
Όπως ανέφερε η Υπουργός Γεωργίας, η μεσογειακή φώκια θεωρείται το υπ’ αριθμόν ένα απειλούμενο θαλάσσιο θηλαστικό στην Ευρώπη. Ο πληθυσμός της στη Μεσόγειο ανέρχεται γύρω στα 700 άτομα, από τα οποία τα μισά ζουν στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδας, ενώ στην Κύπρο εκτιμάται πως υπάρχουν σήμερα γύρω στα 20-22 άτομα.
Επεσήμανε επίσης πως η μεσογειακή φώκια στην Κύπρο προστατεύεται από το 1971, από τον περί Αλιείας Νόμο, ενώ περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II του Πρωτόκολλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης, το οποίο αφορά Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιολογική Ποικιλομορφία της Μεσογείου, το οποίο η Κύπρος επικύρωσε με Νόμο. Θεωρείται, επίσης, είδος προτεραιότητας στην Ευρωπαϊκή Οδηγία των Οικοτόπων, και για τη διατήρησή της απαιτείται ο χαρακτηρισμός Ειδικών Ζωνών Διατήρησης.
Όπως ανέφερε η εν λόγω Οδηγία έχει μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία το 2003 με τον Νόμο για την Προστασία και Διαχείριση της Φύσης και της Άγριας Ζωής, προσθέτοντας πως στο πλαίσιο της εν λόγω νομοθεσίας, έχει συσταθεί το Δίκτυο Natura 2000 στην Κύπρο.
Πέρα από την πιο πάνω εθνική, περιφερειακή και κοινοτική νομοθεσία, υπάρχει και μια σειρά από άλλες διατάξεις της νομοθεσίας για την αλιεία που σχετίζονται έμμεσα με την προστασία της μεσογειακής φώκιας, όπως οι απαγορεύσεις για τη χρήση εκρηκτικών, τα μέτρα διαχείρισης των αλιευτικών πόρων, ιδιαίτερα οι περιορισμοί στην αλιευτική προσπάθεια, οι εποχιακοί περιορισμοί στα δίχτυα με ρύθμιση σε βάθος νερού μεγαλύτερο των 5 μέτρων, κλειστές περίοδοι για την αλιεία με τράτες κ.λπ. ανέφερε η Υπουργός Γεωργίας.
Επεσήμανε επίσης πως το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, στο πλαίσιο προστασίας της μεσογειακής φώκιας, έχει θεσπίσει ομάδα που υλοποιεί Πρόγραμμα Παρακολούθησης τόσο για τον πληθυσμό της όσο και για την αναγνώριση και καταγραφή των πιθανών χερσαίων ενδιαιτημάτων της. Η ομάδα αυτή απαρτίζεται από εξειδικευμένο προσωπικό του ΤΑΘΕ και του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Μέσω του προγράμματος παρακολούθησης του είδους, καθώς και του αρχείου παρατηρήσεων, διαπιστώνεται συνέχισε, « αύξηση στον πληθυσμό της μεσογειακής φώκιας στην Κύπρο από το 2010 όταν εκτιμήθηκε πως ο πληθυσμός της ήταν γύρω στα 7-10 άτομα. Για το 2023 ο πληθυσμός της εκτιμάται στα 20-22 άτομα».
Πρόσθεσε πως σημαντικό εύρημα αποτέλεσε η εξακρίβωση αναπαραγωγικής δραστηριότητας της μεσογειακής φώκιας στο νησί, με την πρώτη ανακάλυψη νεογνού φώκιας σε μια από τις θαλάσσιες σπηλιές του νησιού, τον Νοέμβριο του 2011. Ακολούθησαν, στη συνέχεια, όπως είπε, γεννήσεις σχεδόν σε ετήσια βάση μέχρι και το 2023. Με αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνεται η αναπαραγωγική δραστηριότητα της μεσογειακής φώκιας στην Κύπρο, καθώς και η χρήση των θαλάσσιων σπηλαίων του νησιού, όχι μόνο για σκοπούς ανάπαυσης, αλλά πλέον και για αναπαραγωγή. Ως εκ τούτου, η προστασία των ενδιαιτημάτων της κρίνεται εξαιρετικά σημαντική για την επιβίωση του είδους, συμπλήρωσε.
Η κ. Παναγιώτου εξέφρασε την λύπη της για το γεγονός ότι η μεσογειακή φώκια στην Κύπρο αντιμετωπίζει διάφορες απειλές για την επιβίωσή της, με κυριότερες από αυτές την απώλεια και υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων της, την αστικοποίηση των γειτνιαζουσών περιοχών, και τις τουριστικές πιέσεις μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων αναψυχής.
Επιπρόσθετα, η υπεραλίευση είναι ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά το είδος αφού οδηγεί στη μείωση της τροφής της ανέφερε, σημειώνοντας πως για αυτό και εφαρμόζουν Μέτρα Διατήρησης και Προστασίας του είδους όπως, ένταξη των σημαντικότερων ενδιαιτημάτων της μεσογειακής φώκιας σε προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές του δικτύου Natura 2000. Θέσπιση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών με Υπουργικά Διατάγματα μέσω του περί Αλιείας Νόμου και Κανονισμών, όπως οι περιοχές «Θαλασσινές Σπηλιές Πέγειας», «Χάλαβρο», «Θαλασσινές Σπηλιές Αγίας Νάπας» και «Θαλάσσια περιοχή Αγίου Γεωργίου Αλαμάνου». Ακόμη την υλοποίηση του Προγράμματος Παρακολούθησης σε επιστημονική βάση με την καταγραφή σημαντικών στοιχείων που αφορούν τη βιολογία του είδους στην Κύπρο. Τη χαρτογράφηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των σημαντικών ενδιαιτημάτων του είδους, δραστηριότητες αποκατάστασης των ενδιαιτημάτων του είδους όπως καθαρισμός θαλάσσιων σπηλαίων, επανόρθωση οροφής θαλάσσιου σπηλαίου που είχε καταρρεύσει, και δράσεις ενημέρωσης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως η σημερινή εκδήλωση.
Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε και στον εγνωσμένου κύρους ομιλητή , τον δρα Παναγιώτη Δενδρινό, Διδάκτορα Θαλάσσιας Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας που ενδιέτριψε στη μελέτη της οικολογίας της μεσογειακής φώκιας με τη χρήση εξειδικευμένων τεχνικών φωτογραφίας και βίντεο. Ο δρ Δενδρινός είναι , όπως είπε, ιδρυτικό μέλος της MOm/Εταιρείας για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, και ως συντονιστής των ερευνητικών δραστηριοτήτων πεδίου της οργάνωσης, έχει για σειρά ετών βρεθεί σε όλες τις γωνιές της θαλασσινής Ελλάδας με σκοπό τη μελέτη της οικολογίας και την προστασία της μεσογειακής φώκιας. Έχει σχεδιάσει και συντονίσει, συνέχισε, πλήθος ερευνητικών αποστολών και μελετών, καθώς και προγραμμάτων διαχείρισης και προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Δρα Δενδρινέ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας στη σημερινή εκδήλωση, αλλά και για την πολυετή συνεργασία σας με την Ομάδα Παρακολούθησης της Μεσογειακής Φώκιας στην Κύπρο και την πολύτιμη βοήθεια που παρείχατε στο πλαίσιο αυτό.
Επεσήμανε τέλος πως κάθε σημαντική πρωτοβουλία που ξεκινά, αρχίζει πρώτα από τρία βασικά συστατικά. Την αγάπη για αυτό που κάνεις, το μεράκι να το κάνεις σωστά, και την ηθική υποχρέωση να προστατεύσεις το περιβάλλον.
Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά αποτέλεσαν τη βάση για να ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια στην Κύπρο γι’ αυτό οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλα τα Μέλη της Ομάδας Παρακολούθησης της Μεσογειακής Φώκιας στην Κύπρο, τον Λειτουργό του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ. Χάρη Νικολάου και τη Λειτουργό του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών κα Μελίνα Μάρκου, τόσο για τη σημερινή παρουσίαση του προγράμματος, όσο και για την καθημερινή εργασία τους για παρακολούθηση του πληθυσμού της φώκιας και αναγνώριση και καταγραφή των ενδιαιτημάτων της, συμπλήρωσε. Με τις επισκέψεις που πραγματοποιούν σε θαλάσσια σπήλαια στην ακτογραμμή της Κύπρου, καταγράφουν τόνισε, την παρουσία της φώκιας, καθώς και ίχνη χρήσης της σπηλιάς από φώκιες και τοποθετούν κάμερες για συνεχή παρακολούθηση του είδους. Χάρη και στη δική τους εργασία, άοκνες προσπάθειες και ενθουσιασμό, αλλά και χάρη στο ευρύτερο έργο του ΤΑΘΕ, έχουμε σήμερα πετύχει αύξηση των ατόμων του είδους που ζουν και αναπαράγονται στην Κύπρο, ανέφερε η κ. Παναγιώτου. Κλείνοντας, διαβεβαίωσε ότι, ως Υπουργείο, θεωρούν τις τοπικές κοινωνίες, συνεργάτες στον κοινό τους στόχο για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και για την ευημερία και αρμονική συμβίωση με τα στοιχεία που το αποτελούν. Εξάλλου, η συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες για διαχείριση της φύσης αποτελεί προτεραιότητα του προγράμματος διακυβέρνησης. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η προστασία του φυσικού πλούτου της χώρα μας αποτελούν κοινή μας υποχρέωση και κληρονομιά προς τις επόμενες γενιές, κατέληξε.
Κύριος ομιλητής στην ημερίδα ήταν ο Θαλάσσιος Βιολόγος, Δρ. Πάνος Δενδρινός, ο οποίος παρουσίασε τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις και τα μέχρι στιγμής δεδομένα που έχουν συλλεγεί σε σχέση με το πρόγραμμα προστασίας του θαλάσσιου θηλαστικού.
Ο Δρ. Πάνος Δενδρινός, στην ομιλία του, μεταξύ άλλων ανέφερε πως μετά από πολλά χρόνια προσπαθειών προστασίας παρατηρείται μια ανάλαμψη του είδους. Από την Ελλάδα είπε. « έχουμε μια εξάπλωση και στην Ανατολική Μεσόγειο, και προς την Αδριατική αλλά και προς τις γειτονικές χώρες. Είναι σαφές είπε, ότι αυξάνονται οι πληθυσμοί της φώκιας κάτι που είναι πολύ παρήγορο αφού είναι ενθαρρυντικό να ασχολείσαι με κάτι και να έχεις κάποια αποτελέσματα. Επιπρόσθετα ο Δρ. Δενδρινός αναφέρθηκε και στις σημαντικές περιοχές αναπαραγωγής, διασπαρμένη σε όλη τη νησιωτική και παράκτια Ελλάδα.
Αναφέρθηκε και στις σημαντικές δράσεις που αναπτύσσουν ο Όμιλος Korantina Homes και ο CEO του Ομίλου, Γιώργος Ιωάννου, που στοχεύουν στη διασφάλιση ενός βιώσιμου τουρισμού με σεβασμό στο οικοσύστημα και ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον.
Εισηγητές ήταν επίσης ο συγγραφέας και λειτουργός του Κλάδου Βιοποικιλότητας του Υπουργείου Δρ Χάρης Νικολάου επιστημονικό μέλος της Ομάδας Παρακολούθησης της Μεσογειακής Φώκιας στην Κύπρο, καθώς και η Δρ Μελίνα Μάρκου, λειτουργός του Τμήματος Θαλάσσιου Περιβάλλοντος.
Εξάλλου ο Δήμαρχος Πέγειας Μαρίνος Λάμπρου αναφέρθηκε στο αναπαραγώμενο πληθυσμό της φώκιας στην Κύπρο. Στόχος μας είπε, είναι η προστασία και η σωστή διατήρηση της βιοποικιλότητας της περιοχής των θαλασσινών σπηλιών με γνώμονα την όσο το δυνατόν αρμονικότερη συμβίωση της φώκιας και ανθρώπου. Ο κ. Λάμπρου ανέφερε πως τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί απο τα Υπουργεία Εσωτερικών και Γεωργίας, για το 2020 για διατήρηση της περιοχής δυστυχώς δεν έχουν υλοποιηθεί.
Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας κοινών δράσεων σε Κύπρο και Ελλάδα, για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης, στο πολύ σημαντικό θέμα προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας Monachus Monachus. Ένα σπάνιο είδος φώκιας, από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, που απειλείται με εξαφάνιση.
