Γιαννάκη Λ. Ομήρου

 Πρώην Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων

Ο Ελληνισμός στρέφει αυτές τις μέρες την καρδιά και τη σκέψη του σε ένα από τα μεγάλα γεγονότα της μακραίωνης πορείας του Έθνους. Μαζί και ο Ελληνισμός της Κύπρου, ο οποίος διανύει σήμερα την πιο κρίσιμη ίσως φάση της ιστορικής του πορείας. Τιμούμε την επέτειο του ένδοξου ΟΧΙ της 28^ης Οκτωβρίου του 1940, την κορυφαία αυτή ανάταση της Ελληνικής φυλής, όχι με διάθεση θριαμβολογίας αλλά προβληματισμού.

Αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός των εθνικών επετείων. Να βαφτιστούμε στα νάματα τους, με διάθεση στοχασμού και περισυλλογής, για να αντλήσουμε το φανερό ή μυστικό τους μήνυμα, να βιώσουμε το ιστορικό τους δίδαγμα και να προσδιορίσουμε υπεύθυνα το δικό μας χρέος, τις δικές μας ευθύνες. Γιατί μόνο με τη σωστή αξιολόγηση της ιστορικής εμπειρίας μπορούμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για την εθνική προκοπή.

Στις 28 του Οκτώβρη του 1940 ο φασισμός που ταυτίζεται με την έννοια του σκοταδισμού και της καταπίεσης, χτυπούσε την πόρτα της Ελλάδας. Ζητούσε γην και ύδωρ. Ζητούσε να καθυποτάξει την  Ελληνική ψυχή. Τότε, όπως και πάντα, δεν υπήρξε κανένα δίλημμα.

Ο Ελληνικός λαός, αψηφώντας αριθμητικές αναλογίες και ρεαλιστικούς υπολογισμούς, καταξίωσε το ένδοξο παρελθόν του. 

Αλλά με τις υπέροχες νίκες του κατά του φασισμού, ο Ελληνισμός δεν επιβεβαίωνε απλώς το μεγαλειώδες παρελθόν του. Ούτε περιέσωζε μόνο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Συνέβαλλε σε κάτι πιο συγκεκριμένο.  Η απόκρουση της εισβολής του φασισμού του Μουσολίνι από τα ελληνικά στρατεύματα, η συντριβή της ιταλικής επίλεκτης μεραρχίας «Τζούλια» στην Πίνδο, ήταν η πρώτη ήττα του Άξονα στην Ευρώπη.

Για να καταλάβει κανείς τη σημασία της, αρκεί να θυμηθεί πως, ως το καλοκαίρι του 1940, η Αυστρία, η Τσεχοσλοβακία, η Πολωνία, η Νορβηγία, η Δανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Γαλλία -δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης- είχαν υποταχθεί στη σιδερένια βία της ναζιστικής Γερμανίας. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες ο νικηφόρος αγώνας του Ελληνικού λαού ορθώθηκε, με μια θαυμαστή ομοψυχία, υπεράσπισε τα σύνορα της χώρας του, έδιωξε τους επιδρομείς και κουρέλιασε το μύθο για το αήττητο του Άξονα.

Η αντίσταση της Ελλάδας ενάντια στο φασισμό και αργότερα ενάντια στο ναζισμό, είχε ένα πολύ σπουδαίο αποτέλεσμα, η συμβολή του οποίου στην έκβαση του πολέμου ήταν ουσιαστική. Εξαιτίας της αντίστασης που συνάντησε στην Ελλάδα, ο Χίτλερ αναγκάστηκε να αναβάλει την επίθεση του εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης για τόσες εβδομάδες, όσες αρκούσαν για να μην πέσει η Μόσχα. Επίσης έδωσε το χρόνο στην Αγγλία να σταθεροποιήσει τις θέσεις της στη Μεσόγειο, πράγμα που απέτρεψε τα σχέδια του Άξονα για κατάληψη της Βόρειας Αφρικής. Όλα αυτά συνέβαλαν στο να κερδηθεί αργότερα η μεγάλη νίκη από τους συμμάχους. 

Όταν οι Έλληνες πατριώτες έπαιρναν την ηρωική απόφαση να αντισταθούν στις σιδερόφραχτες στρατιές του Μουσολίνι, γνώριζαν ότι οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης είχαν γονατίσει μπροστά στην υπεροπλία των Δυνάμεων του Άξονα. Στο σταυροδρόμι της Ιστορίας η Ελλάδα είχε να εκλέξει μεταξύ της υποταγής και της ατίμωσης και του αγώνα και της θυσίας.

Ο Ελληνισμός είπε ΟΧΙ στην ατίμωση, γνωρίζοντας πόσο δύσκολη και αιματηρή θα ήταν η μάχη. Ο Ελληνικός στρατός ήταν ολιγάριθμος και φτωχά εξοπλισμένος σε σύγκριση με τις 300.000 άνδρες της 9^ης και 11^ηςΙταλικής στρατιάς.

Η αντίσταση στους εισβολείς δεν ήταν εύκολη γιατί οι ειδικές συνθήκες ήταν εξαιρετικά δύσκολες. Δεν υπήρχαν δρόμοι και μεταφορικά μέσα. Οι στρατιώτες ήταν υποχρεωμένοι να βαδίζουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μέσα στο χιόνι.

Οι κακουχίες ήταν απερίγραπτες, όμως οι Έλληνες στρατιώτες τις ξεπέρασαν με τρόπο αξιοθαύμαστο. Είναι λάθος να φανταζόμαστε τους αγωνιστές της Πίνδου σαν υπεράνθρωπους. Ήταν κοινοί άνθρωποι, που όμως είχαν πάρει συνειδητά την απόφαση τους. Αγαπούσαν με πάθος τη ζωή τους, όμως δεν ήθελαν απλώς και μόνο να ζήσουν. Άσχετα από το ποιο θα ήταν το τίμημα, ήταν αποφασισμένοι να ζήσουν ελεύθεροι. Είχαν κάμει την εκλογή τους και στάθηκαν ακλόνητοι στην απόφαση τους. Να αντισταθούν με κάθε θυσία στη βία.

Από τον πανεθνικό αυτό συναγερμό δεν ήταν δυνατό να απουσιάσουν οι Κύπριοι. Στις 28 του Οκτώβρη, 35 Κύπριοι φοιτητές κατατάγηκαν ως εθελοντές στον Ελληνικό στρατό και πολέμησαν με μεγάλη γενναιότητα στο Αλβανικό Μέτωπο. Πήραν μέρος στις μάχες στα βουνά Δόντι και Γκόλικο.

Στο Τεπελένι, δύο Κύπριοι φοιτητές ιατρικής, οι ΛουκήςΛιασίδης και Βαρνάβας Σιερίφης έπεσαν ηρωικά. Πρέπει να αναφέρουμε ότι μετά την ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας, 30.000 Κύπριοι κατατάγηκαν στο Βρετανικό Στρατό και πολέμησαν στην Ελλάδα, την Αίγυπτο και τη Λιβύη και πήραν μέρος στη μάχη της Κρήτης.

Στη Βρετανική Δύναμη που στάλθηκε από τη Μέση Ανατολή να πολεμήσει στην Ελλάδα περιλαμβάνονταν και 5.000 Κύπριοι, οι μισοί από τους οποίους σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Ακατάλυτοι δεσμοί αίματος, λοιπόν, συνδέουν το μαρτυρικό νησί μας με τη Μητρόπολη του Έθνους καταμαρτυρώντας έτσι την κοινή και αδιαίρετη μοίρα του Ελληνισμού.

Όμως η ιστορία και οι σημαντικές στιγμές της δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης για να γνωρίσουμε τι κατόρθωσαν άλλοι στο παρελθόν αλλά για να μάθουμε τι είναι σωστό να πράξουμε και εμείς στο παρόν και στο μέλλον. Γιατί το παρελθόν είναι το μαντείο απ’ όπου πρέπει να αντλούμε χρησμούς για το μέλλον.

 Γι’ αυτό η αναδρομή στις μεγάλες στιγμές της εποποιίας της Ελληνικής Ιστορίας, η μελέτη των έργων και των ημερών του έπους του 40 όπως και του δικού μας εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα είναι η προσφορότερη μέθοδος αυτογνωσίας για κάθε στοχαζόμενο Κύπριο Έλληνα. Μας προσφέρει τα φωτεινότερα παραδείγματα των αρετών, την απίστευτη αντοχή της ιστορικής συνείδησης, την πίστη  στην Ιδέα της Ελευθερίας, την ευψυχία, την τόλμη, την πρωτοβουλία, τη δύναμη της προσωπικότητας των Ελλήνων.

Και σήμερα;  Στην Κύπρο αντιμετωπίζουμε δραματικές συνθήκες. Μια μοιρασμένη πατρίδα και μια διαρκή απειλή για την ανακοπή της ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού στην Κύπρο. Ποιο είναι το χρέος μας μέσα σε αυτές τις συνθήκες;  Θα εξαντλούμαστε σε πανηγυρικούς που εξατμίζονται με την παρέλευση των επετείων;

Η βαριά κληρονομιά που τιμούμε σήμερα μας υπαγορεύει συγκεκριμένα καθήκοντα. Να αγωνιστούμε αταλάντευτα και ανυποχώρητα για τον τερματισμό της κατοχής, την ενότητα του κράτους, του λαού, των θεσμών, της οικονομίας,  τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του συνόλου του Κυπριακού λαού. Να δώσουμε το μήνυμα ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν θα γονατίσει. Ναι, με σωφροσύνη. Ασφαλώς με υπευθυνότητα. Αλλά και με απόρριψη της λογικής της αποδοχής της υπέρτερης δύναμης του κατακτητή. Και με άρνηση συνεχών υποχωρήσεων στις πιέσεις ξένων που αντί να στρέφονται προς την πλευρά του κατακτητή και παραβάτη του διεθνούς δικαίου εξακολουθούν, υιοθετώντας κυνικά πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, να ανατρέπουν καθημερινά κάθε έννοια ηθικής και δικαιοσύνης.

Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας.

Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια. Κανένας εκβιασμός, καμιά απειλή, καμιά δυσκολία και καμιά πίεση δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην ταπεινωτική συνθηκολόγηση. Το μήνυμα της 28^ης Οκτωβρίου παραμένει και σήμερα επίκαιρο.