Η νέα γενιά βρίσκεται μπροστά σε τεράστιες μεταβολές, εντός και εκτός Κύπρου. Σε ένα τέτοιο κόσμο που συνεχώς αλλάζει, γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη να απαντήσουμε το ερώτημα: βρίσκεται η παιδεία μας στα επίπεδα που όλοι επιθυμούμε; Είναι το σχολείο μας σε θέση να «απαντήσει» στις προκλήσεις που θέτει η σημερινή εποχή;
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες απαντήσεις στο ερώτημα «τι παιδεία χρειαζόμαστε». Έγιναν πολλές εξαγγελίες αλλά οι αλλαγές που επιχειρήθηκαν στο χώρο της παιδείας δεν έφεραν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.
Η δική μου θέση είναι ότι, ο μόνος τρόπος, η μόνη απάντηση για να επιταχύνουμε τις αλλαγές που έχει ανάγκη ο τόπος μας είναι η Προοδευτική Μεταρρύθμιση στην Παιδεία μας. Ποια είναι τα κεντρικά στοιχεία μιας τέτοιας μεταρρύθμιση όμως;
Η σημερινή εποχή δημιούργησε νέες ανάγκες για το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και τον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης. Η ραγδαία διείσδυση των νέων τεχνολογιών και η συμμετοχή μας στην ΕΕ έφερε νέες μεγάλες δυνατότητες και ένα ευρύ ορίζοντα για την σταδιοδρομία της νέας γενιάς: ελεύθερη διακίνηση, σπουδές, νέες μορφές απασχόλησης, εξ αποστάσεως εργασία και εκπαίδευση, δια βίου μάθηση.
Οι νέοι και οι νέες μας χρειάζονται τα εφόδια που θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους για να ευτυχίσουν και να σταδιοδρομήσουν σε ένα περιβάλλον χωρίς σύνορα. Η σημερινή κοινωνία απαιτεί την καλλιέργεια της αυτό-μάθησης, αντί της αποστήθισης τυποποιημένων γνώσεων. Οι γνώσεις είναι πλέον διαθέσιμες, κατά συνέπεια ο μαθητής με τις πολλαπλές δεξιότητες είναι αυτός που διαθέτει ικανότητες προσαρμογής, επεξεργασίας των γνώσεων και της εφαρμογής τους στην πράξη. Μεγαλώνοντας είναι αυτός που θα κινήσει το μηχανισμό της ανάπτυξής μας αποφασιστικά μπροστά. Με κριτική σκέψη και με ικανότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα! Οι εξετάσεις τετράμηνων δεν μπορεί να είναι η απάντηση για το πως θα το επιτύχουμε αυτό.
Η τεχνολογική εξέλιξη, η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση αλλάζουν συνεχώς τις ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας. Τα περισσότερα επαγγέλματα διαφοροποιούνται και απαιτούν συνεχώς εκπαίδευση. Άλλες θέσεις εργασίας καταργούνται. Νέοι τομείς επαγγελματικής εξειδίκευσης δημιουργούνται και αποκτούν προοπτική.
Προτείνω την Προοδευτική Μεταρρύθμιση για να πετύχουμε την σύζευξη της τεχνολογίας με την ανθρωπιστική παιδεία, την σύζευξη της δικής μας πολιτιστικής ταυτότητας με τις κατακτήσεις της παγκόσμιας κοινότητας. Το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων να στηρίζει τις αξίες της ισότητας, της ανοχής, του διαλόγου, της ενσυναίσθησης μέσα από την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του μαθητή. Και η αρχή πρέπει να ξεκινά από νωρίς για αυτό υποστηρίζω και την αναβάθμιση της νηπιακής και προ-δημοτικής εκπαίδευσης.
Το ολοήμερο σχολείο απαντά με θετικό τρόπο σε πολλές «εκκρεμότητες» του σήμερα, όπως η εμπέδωση της ύλης από τους μαθητές, η μείωση της παραπαιδείας, η στήριξη στους πιο αδύνατους, όπως επίσης και η διευκόλυνση των εργαζομένων γονιών. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε την γρήγορη ανάπτυξη του. Όλοι αναγνωρίζουμε τη σημασία του ολοήμερου σχολείου, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με τον βαθμό εφαρμογής του.
Χρειάζεται επίσης και προβληματισμός για μια έναρξη διαλόγου με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα του τόπου για εισαγωγή και στην Κύπρο του προκαταρτικού έτους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Foundation course). Το μέτρο αυτό θα έχει διπλό όφελος: Πρώτον θα απαλλάξει τους μαθητές από το άγχος των εισαγωγικών εξετάσεων και δεύτερον θα βοηθήσει στην κάλυψη των κενών που έχουν οι μελλοντικοί φοιτητές.
Ταυτόχρονα είναι καιρός να σκεφτούμε πώς καλύτερα θα αξιοποιήσουμε τις σχολικές υποδομές τις ώρες και τις μέρες που είναι κλειστά τα σχολεία. Οι υποδομές είναι από μόνες τους ένας αναξιοποίητος πλούτος, όσο είναι κλειστές και σε αδράνεια. Τις απογευματινές ώρες της άθλησης μπορούν να γίνουν προσβάσιμες από κοινότητες, σωματεία, ομάδες πολιτών, ή και ατομικά από πολίτες για τις δικές τους δραστηριότητες.
Η Προοδευτική Μεταρρύθμιση της Παιδείας μας είναι ένα ώριμο αίτημα της κοινωνίας μας. Οι Κύπριοι γονείς προσφέρουν στα παιδιά τους όσα μέσα διαθέτουν για να έχουν τις ευκαιρίες της μόρφωσης. Το Κράτος κάνει επίσης μια τεράστια επένδυση. Το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό.
Χρειάζεται πολιτική βούληση, πρόγραμμα για την Προοδευτική Μεταρρύθμιση, σχέδια, αποφασιστικότητα, πρόσωπα που να εμπνέουν ότι μπορούμε να την υλοποιήσουμε.
Η Προοδευτική Μεταρρύθμιση στην παιδεία μας και ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελούν στιβαρούς πυλώνες της εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών. Πάνω σε αυτούς μπορεί να στηριχθεί ο εκσυγχρονισμός της χώρας μας.
Η Κύπρος αξίζει καλύτερα!
Αχιλλέας Δημητριάδης
