Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ανακοινώνει την έναρξη, εντός του Σεπτέμβρη 2021, ενός νέου ερευνητικού και ανασκαφικού προγράμματος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στη θέση Κούκλια (Παλαίπαφος) -Μαρτσέλλο.

Την ανασκαφή διηύθυνε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Κωνσταντίνος Κοπανιάς, με ειδίκευση στην Αρχαιολογία της Ανατολικής Μεσογείου. Η ανασκαφική ομάδα αποτελούνταν κυρίως από μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στο Μαρτσέλλο πραγματοποίησαν ανασκαφές κατά τα έτη 1950-1955 η Βρετανική Αποστολή Κουκλιών υπό τους J.H. Iliffe και T.B. Mitford, και κατά τα έτη 1966-1973, 1985, 1992-1995 η Γερμανο-ελβετική Αποστολή, υπό τον F.G. Maier. Κατά την διάρκεια των ερευνών αποκαλύφθηκε τμήμα ενός σημαντικού μνημειακού τείχους, δίχως όμως να ολοκληρωθεί η ανασκαφή του ώστε να αναγνωριστεί η κάτοψή του. Κατά τα έτη 2006-2008, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο πλαίσιο του Προγράμματος Διερεύνησης του Αστικού Τοπίου Παλαιπάφου, που διευθύνει η Καθηγήτρια Μ. Ιακώβου, επιβεβαίωσε ότι το τείχος συνεχίζεται στα δυτικά σε δύο γειτονικά τεμάχια και επανάφερε την ανάγκη της ολοκληρωτικής ανασκαφής του μνημείου, παράλληλα με την προστασία και απαλλοτρίωση της θέσης.

Στόχος του ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Μαρτσέλλο είναι η ολοκλήρωση της αποκάλυψης αυτού του πολύ σημαντικού και ιδιαίτερου μνημείου, της εξακρίβωσης της χρονολόγησης και της ταυτότητάς του, η οποία εν πολλοίς ακόμη παραμένει άγνωστη. Επειδή πρόκειται για ένα σύνθετο και μνημειακό κτηριακό συγκρότημα, η έρευνα έχει έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι η νέα έρευνα πραγματοποιείται σε αγαστή συνεργασία με το υφιστάμενο πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η στενή συνεργασία δυο έμπειρων ερευνητικών ομάδων θα συνεισφέρει στη διάσωση και επιστημονική προβολή του αρχαιολογικού πλούτου της περιοχής της Παλαίπαφου. Επίσης, η τακτική, ετήσια παρουσία μιας οργανωμένης αρχαιολογικής αποστολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Κύπρο θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη της κυπριακής αρχαιολογίας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας.

Η έρευνα της θέσης πραγματοποιείται με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, δηλαδή με την ευρεία χρήση GIS, αεροφωτογραφιών, ενώ σχεδιάζονται ήδη διάφορες αρχαιομετρικές μελέτες. Η φετινή έρευνα επικεντρώθηκε στην προσεκτική διερεύνηση της στρωματογραφίας του τείχους και οδήγησε σε νέα, πολύ ενδιαφέροντα, προκαταρκτικά συμπεράσματα. Φαίνεται ότι η αρχική φάση του τείχους δεν χρονολογείται στην Κυπρο-Αρχαϊκή, αλλά στην Υστεροκυπριακή ΙΙ περίοδο (14ος/13ος αι. π.Χ.), αν και πρέπει να ολοκληρωθεί η μελέτη της κεραμικής για να υπάρξουν οριστικά συμπεράσματα. Επιπλέον, η νέα έρευνα αποκάλυψε σημαντικά και πλούσια ευρήματα του 12ου αι. π.Χ. που επιβεβαιώνουν ότι η πολιτεία της Πάφου δεν υπέκυψε στη μεγάλη οικονομική κρίση η οποία την ίδια περίοδο είχε ανατρέψει πολλές Μεσογειακές πολιτείες.

Η δεύτερη ετήσια αποστολή του ΕΚΠΑ αναμένεται να λάβει χώρα το Σεπτέμβριο του 2022.