Τα θύματα σεξουαλικής βίας ΔΕΝ καταγγέλλουν.
Μιλούν χρόνια μετά ή ποτέ. Τα αδικήματα σεξουαλικής κακοποίησης είναι τα λιγότερο καταγγελθέντα αδικήματα αφού μόνο περίπου 15% από τους επιζώντες ζητούν βοήθεια.
Για τα παιδιά η πραγματικότητα είναι πιο οδυνηρή λόγο της ευαλωτότητας που χαρακτηρίζει τη παιδική ηλικία και λόγο της ανικανότητας που χαρακτηρίζει τη κοινωνία μας να προστατεύει τα ευάλωτα της μέλη.
1 στα 5 παιδιά θα θυματοποιηθεί σεξουαλικά πριν τα 18 του χρόνια σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες. Οι θύτες είναι κατά το 90+% ενήλικες με στενή σχέση με το παιδί.
Τα ευάλωτα χρόνια, τα χρόνια δηλαδή που είναι πιο πιθανό να δημιουργηθούν σχέσεις μακροχρόνιας κακοποίησης είναι αυτά από 3 μέχρι 8 ετών.
Το περιστατικό ή τα περιστατικά κακοποίησης έχουν αρχή και τέλος όμως οι επιδράσεις στο ψυχισμό του ατόμου παραμένουν. Διαφέρουν ως προς πολλά στοιχεία και από το ένα θύμα στο άλλο αλλά καθολικά αυτές έχουν διάρκεια. Η κακοποίηση γενικότερα προκαλεί στο ενήλικο πλέον άτομο πολλές ψυχοσωματικές δυσκολίες, έντονα προβλήματα στη δημιουργία προσωπικών σχέσεων, τάσεις εξάρτησης, εμφανίζουν αγχώδεις διαταραχές, προβλήματα προσαρμοστικότητας, κατάθλιψη.
Εφόσον η ουσία της πρόληψης βασίζεται στην αλλαγή του γενικού κοινωνικού κλίματος ώστε να μην αναπαράγει τη βία και η επιρροή μας σε αυτό είναι ελάχιστη, μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι η τακτική να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με τον τρόπο που μεγαλώσαμε εμείς αγνοώντας τις συνθήκες και αλλαγές της εποχής μας είναι αναποτελεσματική.
Μπορούμε να φροντίσουμε ώστε τα παιδιά μας αναπτύξουν δεξιότητες αυτοπροστασίας, να ενδυναμωθούν ώστε ν αναγνωρίζουν πότε και πώς να αποκαλύπτουν παράγοντες που τους θέτουν σε κίνδυνο. Να αναπτύξουν ανθεκτικότητα.
Η ανθεκτικότητα είναι δεξιότητα η οποία δεν είναι έμφυτη, αλλά αποκτάται με την αποτελεσματική εκπαίδευση. Για σκοπούς πρόληψης της όποιας θυματοποίησης του παιδιού
- Φροντίστε ώστε το αυτό επιμορφωθεί για θέματα συναισθηματικής αγωγής. Με την συναισθηματική παιδεία το παιδί μπορεί να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα αρνητικά συναισθήματα που συχνά βιώνει. Είναι συναισθηματικά υγιής και αναπτύσσει αυτοπεποίθηση, ιδιότητα που άμεσα το προστατεύει από τη θυματοποιηση.
- Η σεξουαλική αγωγή είναι σημαντικότατο μέτρο πρόληψης κατά τη κακοποίηση. Η σεξουαλική αγωγή ΔΕΝ είναι εκγύμναση για σεξουαλική συμπεριφορά. Ολοκληρωμένη σεξουαλική αγωγή είναι η επιμόρφωση για θέματα συναισθημάτων, επικοινωνίας, σχέσεων, αυτό εικόνας, αποχής, ασφάλειας του σώματος, αντισύλληψης, εφηβείας. Εξάλλου στην σημερινή εποχή που τα παιδιά ενημερώνονται για το σεξ, σχεδόν εξ ολοκλήρου από πορνογραφικό υλικό και από συνομηλίκους, γονική ευθύνη είναι η ορθή ενημέρωση για το τι καθιστά φυσιολογική σεξουαλική συμπεριφορά και η προστασία από την έκθεση στη πορνογραφία.
- Επιμορφωθείτε εσείς και επιμορφώστε για θέματα κοινωνικής αγωγής όπως είναι ο εκφοβισμός, η σεξουαλική κακοποίηση, συναίνεση κ.α. Αναζητήστε δομημένα προγράμματα πρόληψης τα οποία εκπαιδεύουν για θέματα όπως «καλά και κακά αγγίγματα» και «καλά και κακά μυστικά», Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν για τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια του σώματος τους.
- Επιμορφώστε για το τι σημαίνουν οι διάφοροι όρο όπως είναι η κακοποίηση, ο εκφοβισμός, προστασία του σώματος. Η ενημέρωση βοηθά τα παιδιά ν’ αναγνωρίσουν πότε γίνεται εις βάρος τους η κακοποίηση και συνεπώς αυξάνονται οι πιθανότητες να καταγγείλουν περιστατικά και να ζητήσουν βοήθεια.
- Απαντάτε στις ερωτήσεις τους και φροντίστε να λαμβάνετε καθοδήγηση από ειδικούς για να είστε αποτελεσματικοί στο να λύνεται τις απορίες τους χωρίς να προκαλείτε φοβίες και ανασφάλειες. Απαντάτε πάντοτε λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία τους.
- Διδάξετε τους να χρησιμοποιούν το διαδίχτυο με ασφάλεια.
- Από νωρίς διατηρείτε σχέσεις εμπιστοσύνης και ελεύθερης επικοινωνίας χωρίς επικριτικές διαθέσεις.
- Λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κάθε μια καταγγελία και διερευνάτε χωρίς να ενοχοποιείται το παιδί.
- Το να κρατούμε τα παιδιά σε άγνοια σημαίνει το ίδιο με το να επιτρέπουμε αυτά να είναι ευάλωτα.
Δήμητρα Σακέλλη, συντονίστρια πρόληψης του Παγκύπριου Συνδέσμου Πρόληψης και Ψυχικής Παιδείας RISE.
