“Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλώς μια υπερδύναμη σε επίπεδο οικονομικό. Πολιτικά όμως εξακολουθεί να έχει σοβαρότατες αδυναμίες. Οι δυνατότητες της να έχει σοβαρή επίδραση στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι είναι περιορισμένες. Ο λόγος είναι απλός. Δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική ούτε κοινή άμυνα.

Συμπέρασμα. Η Ευρώπη για να προασπίσει τα συμφέροντα της, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη δημοκρατία στον κόσμο, οφείλει να συγκροτηθεί σε μια πραγματική πολιτική οντότητα, δηλαδή να αποκτήσει κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και άμυνας και τα μέσα για να υλοποιεί την πολιτική αυτή.

Η συμμετοχή της Κύπρου στη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (Μ.Δ.Σ.) για την άμυνα και την ασφάλεια (Permanent structured  Cooperation on security and defence) (PESCO) αναθερμαίνει την προοπτική προώθησης της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της Ε.Ε.

Όπως είναι γνωστό με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1993 η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) καθορίστηκε σαν ένας από τους βασικούς πυλώνες πολιτικών της Ένωσης.

Το 1999 καθορίστηκαν πέντε στόχοι της ΚΕΠΠΑ:

• Η διαφύλαξη των κοινών αξιών της ειρήνης, της δημοκρατίας, των κανόνων δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
• Η Ενίσχυση της ασφάλειας της Ένωσης σε όλους τους τομείς,
• Η διατήρηση της ειρήνης και η ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας,
• Η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας,
• Η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και των κανόνων δικαίου και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Τις προτεραιότητες και τους στόχους της ΚΕΠΠΑ  καθορίζουν οι αρχηγοί και οι Υπουργοί  Εξωτερικών των χωρών – μελών. Η Ε.Ε. έχει επίσης ορίσει Ύπατο Εκπρόσωπο σε περιοχές κρίσεων ή συγκρούσεων, παρέχοντας άμεση επαφή με τις εξελίξεις στις περιοχές αυτές και επιτρέπει στην Ε.Ε. να έχει ουσιαστικό ρόλο σε βιώσιμες λύσεις. Η Ε.Ε. δεσμεύτηκε επίσης, να εγκαθιδρύσει Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΠΑΑ), που θα καλύπτει όλους τους σχετικούς με την ασφάλεια της τομείς, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Αμυντικής Πολιτικής. Η Ε.Ε. αποφάσισε να ενισχύσει την ΕΠΑΑ  με τη σύσταση αποστολών διαχείρισης κρίσεων. Αυτές συνιστούν αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας, αποστολές διάσωσης, διατήρησης της ειρήνης και ένα στρατιωτικό σώμα – η Δύναμη Ταχείας Επέμβασης.

Είναι όμως η Μόνιμη Διαρθρωμένη συνεργασία (Μ.Δ.Σ. – PESCO) που συνομολογήθηκε από τις 23  από τις 28 χώρες – μέλη της Ε.Ε. ένα «αμυντικό σύμφωνο» και μάλιστα με «ευρωστρατό» όπως αφέθηκε να δημιουργηθεί η εντύπωση σε διάφορα δημοσιεύματα;

Πρέπει να διασαφηνισθεί ότι τίποτα από τα πιο πάνω δεν ισχύει. Ούτε «ευρωστρατός» ούτε «αμυντικό σύμφωνο». Και ούτε συνιστά αμυντική ασπίδα για την Κύπρο. Ωστόσο αποτελεί ένα σημαντικό θετικό βήμα προς τη κατεύθυνση υλοποίησης του άρθρου 42, παράγραφος 6, στο άρθρο 46 και στο πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι θα αναπτυχθούν προγράμματα που θα καλύψουν εκπαίδευση, ανάπτυξη δυνατοτήτων και επιχειρησιακή ετοιμότητα. Θα υπάρξει εμπλοκή της βιομηχανίας με συμμετοχή των αμυντικών βιομηχανιών των χωρών – μελών που συμμετέχουν.

Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η Μ.Δ.Σ. (PESCO) προσφέρει μια ευκαιρία για να τεθούν τα θεμέλια για να πάρει «σάρκα και οστά» η αμυντική ανεξαρτησία, ως ένας εκ των βασικών πυλώνων πολιτικών της Ένωσης.

Η Κύπρος έχει κάθε λόγο να αγωνιστεί στα πλαίσια της Ε.Ε. για την υλοποίηση του τελικού στόχου που πρέπει να είναι μια ανεξάρτητη και ακηδεμόνευτη κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτικής άμυνας και ασφάλειας. Χωρίς βέβαια υπερβολικές προσδοκίες, αλλά και χωρίς λογικές υποβάθμισης της μέγιστης σημασίας, αυτής της νέας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας που συνιστά η PESCO.

Γιαννάκης Λ. Ομήρου

Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων

Πρώην Υπουργός Άμυνας”