Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής
Των Αντιπροσώπων
Μέσα σε ένα πρωτοφανές ασταθές διεθνές περιβάλλον, ως αποτέλεσμα των κινήσεων και πρωτοβουλιών του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου, θα συνέλθει η αποκαλούμενη άτυπη πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό. Όπως συμφωνήθηκε στην συνάντηση Χριστοδουλίδη – Τατάρ, υπό την αιγίδα του Γ.Γ του ΟΗΕ.
Το πρώτο σκέλος της συμφωνίας, η διάνοιξη σημείων διέλευσης, παραμένει ανενεργό ως αποτέλεσμα της άτεγκτης στάσης της υποχείριας στην Τουρκία, Τουρκοκυπριακής ηγεσίας.
Έπρεπε να ανταποκριθούμε θετικά στην συμμετοχή στην πενταμερή;Η απάντηση είναι προφανώς θετική. Δεν έχουμε την πολυτέλεια μιας αρνητικής στάσης απέναντι στην πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών, την οποία εμείς επιδιώξαμε και αναζητήσαμε. Παραμένοντας βέβαια σταθεροί και αμετακίνητοι στη θέση μας ότι βάση λύσης αποτελούν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και οι αρχές και αξίες της Ε.Ε. Απορρίπτοντας κατηγορηματικά τις νεοφανείς τουρκικές αξιώσεις για κυριαρχική ισότητα και λύση δύο κρατών.
Επιδιώκοντας επανάληψη των διαπραγματεύσεων για επιδίωξη λύσης, μακριά από «συμβιβαστικές» ιδέες και προτάσεις για χαλαρή ομοσπονδία ως ψευδώνυμο συνομοσπονδίας.
Είναι απολύτως αναγκαίο ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης να αποφύγει σκοπέλους και ναρκοπέδια, προκειμένου με λεπτούς χειρισμούς να πείσει για την ειλικρίνεια των προθέσεων μας, αλλά και για να αποφύγει επίρριψη ευθυνών για το πιθανότατο αδιέξοδο.
Το πιο σημαντικό όμως είναι η ετοιμότητα η δική μας, της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνοκυπριακής πλευράς, να εφαρμόσουμε μια εναλλακτική στρατηγική, ένα αξιόπιστο, ρεαλιστικό Σχέδιο Β, στην περίπτωση ναυαγίου της πενταμερούς.
Το Τουρκικό Σχέδιο Β το γνωρίζουμε. Σε περίπτωση αδιεξόδου της πενταμερούς, Τουρκία και υποτελής διοίκηση των κατεχομένων, θα επιδιώξουν την σταδιακή αναγνώριση του ψευδοκράτους ή την ντε φάκτο αναγνώριση δίκην Ταϊβανοποίησης του παράνομου μορφώματος.
Τι ρεαλιστικά θα πράξουμε εμείς;
Πέραν της ολόπλευρης πολιτικής και διπλωματικής κινητοποίησης Κύπρου και Ελλάδας για ματαίωση των τουρκικών σχεδιασμών, οφείλουμε να κινηθούμε αποφασιστικά για να επιτύχουμε αυτό που πάντα θα έπρεπε να αποτελεί μόνιμη επιδίωξη μας. Να καταστήσουμε τους τουρκικούς στόχους ανέφικτους. Μόνο έτσι η Τουρκία θα είναι δυνατό να εγκαταλείψει την αδιάλλακτη στάση της στο Κυπριακό και να συμφιλιωθεί με την ιδέα μιας δημοκρατικής και βιώσιμης λύσης.
Βασικό πεδίο ανάπτυξης μιας αποτελεσματικής εναλλακτικής στρατηγικής είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, της συμμετοχής μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Να θυμηθούμε το βασικό λόγο για τον οποίο επιδιώξαμε την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια, που ήταν να ενεργήσει η Ε.Ε ως καταλύτης για τη λύση.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει μια διεκδικητική και αποφασιστική στάση, μακριά από φοβικούς χειρισμούς του παρελθόντος.
Να το διατυπώσουμε με σαφήνεια. Να μη φοβηθούμε να γίνουμε ενοχλητικοί προς τους Ευρωπαίους Εταίρους μας. Οι οποίοι, ούτως ή άλλως, με αποφάσεις στο ανώτατο επίπεδο, έχουν διασυνδέσει τις Ευρωτουρκικές σχέσεις με την επίλυση του Κυπριακού. Ήδη από το 2005 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία παραμένει στα αζήτητα εδώ και 20 χρόνια. Η Τουρκία αρνείται να εκπληρώσει τις λεγόμενες κυπρογενείς της υποχρεώσεις που της έχουν ανατεθεί από την Ε.Ε για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, για εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης και με την Κύπρο και για συνεργασία για λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και των αξιών της Ε.Ε. Να απαιτήσουμε από τους Εταίρους μας να στραφούν προς την Τουρκία και να την πειθαναγκάσουν να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Σε αντίθετη περίπτωση να αξιώσουμε επιβολή κυρώσεων. Μόνο έτσι η Τουρκία θα κατανοήσει ότι ούτε απελευθέρωση βίζας θα πάρει, ούτε αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, ούτε ξεπάγωμα του ενταξιακού διαλόγου, ούτε πακτωλούς Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτήσεων. Ούτε εξοπλισμούς από Ευρωπαϊκές χώρες για να συντηρεί την κατοχή της Κύπρου και να απειλεί την Ελλάδα. Να θυμίσουμε ακόμα τους Εταίρους μας το άρθρο 42 Παρ.7 της Συνθήκης της Λισσαβόνας για συνδρομή της Ένωσης σε κάθε κράτος – μέλος που δέχεται επίθεση. Και να μη λεχθεί ότι η Κύπρος δέχθηκε επίθεση το 1974, όταν δεν ήταν μέλος της Ε.Ε.
Το έγκλημα της επίθεσης του 1974 είναι διαρκές, αφού η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει παράνομα τη μισή σχεδόν έκταση της Ευρωπαϊκής Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή είναι η εναλλακτική στρατηγική που προσφέρεται ως μόνη διέξοδος σε περίπτωση που η πενταμερής οδηγηθεί, όπως είναι το πιθανότερο, σε αδιέξοδο και κατάρρευση.
Επειδή η απουσία εναλλακτικής στρατηγικής ή Σχεδίου Β, υπήρξε η μόνιμη αχίλλειος πτέρνα των χειρισμών μας στο Κυπριακό, επιβάλλεται κατεπειγόντως η διαμόρφωση έγκαιρα μιας τέτοιας στρατηγικής.
Σε αντίθετη περίπτωση καλείται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναλάβει την ευθύνη εκπόνησης του επιβαλλόμενου Σχεδίου χειρισμών, σε συνεννόηση και συντονισμό με την Ελλάδα.
Διαφορετικά ως άλλες «μωρές παρθένες» θα είμαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε αμήχανες και ζημιογόνες στιγμές του παρελθόντος, σε ανάλογες περιόδους.
Να θυμηθούμε τη Νέα Υόρκη τον Φεβρουάριο του 2004.
Ο φόβος και η αμηχανία ότι δήθεν θα βρεθούμε σε σύγκρουση με τηΔιεθνή Κοινότητα και τον Διεθνή Οργανισμό, αν επιμείνουμε στιςθέσεις μας, διαδικαστικές και ουσιαστικές. Όταν αποδεχθήκαμε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, επιδιαιτησία και δημοψηφίσματα χωρίς προηγούμενη συμφωνία. Όμως αυτή η πρακτική αποδεδειγμένα οδηγεί σε περιπέτειες και πολύ χειρότερες και ζημιογόνες συνέπειες. Όπως συνέβη και το 2004, όταν ο Κυπριακός Ελληνισμός, βρέθηκεπρο του τραγικού διλήμματος να απορρίψει ένα σχέδιο άδικο και ετεροβαρές. Με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί, άδικα βέβαια, θύελλα αντιδράσεων διεθνώς και εντός Ε.Ε. γι’ αυτή την καθ΄ όλα θεμιτήαπόφαση των Ελλήνων Κυπρίων.
Αυτό που δεν μπορέσαμε να κατανοήσουμε για 51 ολόκληρα χρόνια, είναι ότι με τις παλινωδίες και τις δολιχοδρομήσεις, στο όνομα επίδειξης δήθεν καλής θέλησης, οδηγούμαστε σε πολύ χειρότερη θέση, από εκείνη στην οποία θα βρισκόμασταν αν επιμέναμε σε θέσειςαρχών. Πλήρως, άλλωστε, συμβατές με το διεθνές δίκαιο και τα συναφή ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας περί Κύπρου.
Όπως και το Φεβρουάριο του 2004 δεν υπήρχε εναλλακτική στρατηγική, αντιπρόταση, ή Σχέδιο «Β».
Να μην επαναληφθεί η ιστορία της αμηχανίας και να συρθούμε σε ουσιαστικές και διαδικαστικές εκτροπές που θα καταστήσουν τη θέση μας χειρότερη. Όπως ο μεγάλος κίνδυνος να μας προταθεί η γεφύρωση των θέσεων των δύο πλευρών περί πολιτικής και κυριαρχικής ισότητας.
Το «πολλάκις εξαμαρτείν» ουκ ανδρός σοφού.
ΣΗΜ: Δεν είναι νοητό η Κυπριακή Δημοκρατία να απουσιάζει από την άτυπη πενταμερή. Ως εκ τούτου ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης καλείται να δηλώσει κατά την έναρξη της διάσκεψης ότι πέραν της Εκπροσώπησης της Ελληνικής Κυπριακής Κοινότητα, εκπροσωπεί και την Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως αποφάσισε το Συμβούλιο Ασφαλείας με το ψήφισμα 186 του 1964.
