Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της
Βουλής των Αντιπροσώπων
Το θέμα της αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού παράγοντα για μια λύση του Κυπριακού στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού είναι κάτι που αποτελεί μείζον θέμα στην Κύπρο. Βρισκόταν ψηλά στο δημόσιο διάλογο ακόμα και πριν την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. Πολύ περισσότερο βέβαια μετά την Ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Κύπρου το 2004.
Ας δούμε όμως πως η Ε.Ε κατά το δικό της θεσμικό, κανονιστικό και νομικό πλαίσιο έχει καθήκον και δέσμευση να εκφράζει έμπρακτα αλληλεγγύη προς την Κύπρο, υπό το φως της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής και της ντε – φάκτο διχοτόμησης.
Το άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας προβλέπει τα εξής: «Η Ε.Ε έχει υποχρέωση να παρέχει αρωγή, με όλα τα μέσα που διαθέτει προς κράτος – μέλος που δέχεται ένοπλη επίθεση». Συνεπώς με βάση αυτό το άρθρο, της απολύτως δεσμευτικής για τα Ευρωπαϊκά συλλογικά θεσμικά όργανα της Ε.Ε, υπάρχει καθήκον «αρωγής με όλα τα μέσα που διαθέτει» προς τη χώρα – μέλος της, την Κυπριακή Δημοκρατία.
Θα μπορούσε ενδεχομένως να προταχθεί το επιχείρημα ότι η «ένοπλη επίθεση» της Τουρκίας έλαβε χώρα το 1974, όταν η Κύπρος δεν ήταν μέλος της Ε.Ε.
Ωστόσο αυτό το επιχείρημα, ουδόλως απαλλάσσει την Ε.Ε από την υποχρέωση «αρωγής με όλα τα μέσα που διαθέτει» προς την Κύπρο. Κι’ αυτό γιατί το έγκλημα της Τουρκίας, «η ένοπλη επίθεση», δεν ήταν στιγμιαίο. Αντίθετα είναι διαρκές, αφού η ένοπλη επίθεση της Τουρκίας συνεχίζεται με την στρατιωτική κατοχή του 37% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον βίαιο εκτοπισμό του μισού σχεδόν πληθυσμού και τη μαζική παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών του Κυπριακού λαού. Κάτι που αποτυπώνεται σε αποφάσεις του ΕΔΑΔ σε σχετικές προσφυγές της Κύπρου.
Πέραν τούτου, υπάρχει ένα γεγονός το οποίο καθιστά επιτακτική την υποχρέωση της Ε.Ε να παρέχει την αρωγή της προς την Κύπρο. Και αυτό είναι η αλληλεγγύη που εκδηλώνεται προς την Ουκρανία που δεν είναι μέλος της Ε.Ε. Αλληλεγγύη που εκδηλώνεται παντοιοτρόπως και απλόχερα με οικονομική βοήθεια, αποστολή στρατιωτικού υλικού και επιβολή κυρώσεων προς την αδικοπραγούσα με ένοπλη βία, Ρωσική Ομοσπονδία. Είναι λοιπόν δυνατό να μη εκδηλώνεται αυτή η αλληλεγγύη προς την Κύπρο, που είναι μέλος της Ε.Ε;
Μια δεύτερη υποχρέωση που έχει η Ε.Ε να συνδράμει την Κυπριακή Δημοκρατία είναι τα τελικά συμπεράσματα που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2005. Με αυτά ανατέθηκαν συγκεκριμένες υποχρεώσεις στην Τουρκία, για την ανεμπόδιστη εξέλιξη των Ευρωτουρκικών σχέσεων. Αυτές οι υποχρεώσεις της Τουρκίας είναι:
Τα ίδια επαναλήφθηκαν με τη λεγόμενη αντιδήλωση της Ε.Ε της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005.
Η Τουρκία αρνείται πεισμόνως να εκπληρώσει αυτές τις ρητές υποχρεώσεις που της ανέθεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η αντιδήλωση το 2005.
Είμαστε στο 2024. Που είναι οι κυρώσεις που επέβαλε η Ε.Ε στην Τουρκία για την περιφρόνηση αυτών των αποφάσεων για 19 ολόκληρα χρόνια;
Είναι η ώρα να γίνουμε διεκδικητικοί και να εγκαταλείψουμε την αιδήμονα στάση μας έναντι των Ευρωπαίων εταίρων μας.
Σημ.: Η συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάϊντεν υπήρξε αναμφίβολα γεγονός μεγάλης σημασίας για την Κύπρο. Αναδεικνύει τον στρατηγικό της ρόλο στην περιοχή.
Σε ότι αφορά το Κυπριακό οι ΗΠΑ, δεδομένων και των βαρύτατων ευθυνών τους στην τραγωδία του 1974, θα πρέπει να συνδράμουν ενεργά σε λύση δίκαιη και δημοκρατική. Και γι’ αυτό θα πρέπει να στραφούν προς την πλευρά της Τουρκίας.
