Προχωρούν την περίοδο αυτή στο χωριό Λυσός της επαρχίας Πάφου, οι προετοιμασίες για την αποξήρανση και την παραγωγή των παστών σύκων της περιοχής, με την ονομασία «μαξίλλες» ή «ματζίλες», με τις νοικοκυρές του χωριού να ακολουθούν μια παμπάλαια μέθοδο για την παρασκευή του παραδοσιακού προϊόντος.
Πρόσφατα οι μαξίλλες Λυσού καταχωρήθηκαν στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομία της Κύπρου
Σε δηλώσεις της η Άννα Τσέλεπου, μελετήτρια της παράδοσης, ανέφερε πως οι προετοιμασίες προχωρούν τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου με τις λίγες, πλέον, νοικοκυρές του χωριού να αποξηραίνουν τα σύκα.
Η Λυσός ήταν γνωστή για την μεγάλη παραγωγή παστών σύκων, τα οποία προμήθευε σε εμπορικά καταστήματα των μεγάλων πόλεων της Κύπρου, ανέφερε η κ. Τσέλεπου.
Το ιδιαίτερο αυτό είδος παστού σύκου, αποξηραμένου στον ήλιο «είναι διαφορετικό από τα άλλα παστά σύκα του εμπορίου γιατί διαφέρει στον τρόπο παρασκευής του, αλλά και στην γεύση του» πρόσθεσε. Συγκεκριμένα, εξήγησε, οι κάτοικοι της Λυσού χρησιμοποιούν μία παμπάλαια μέθοδο για την ωρίμανση, με το λάδωμα του κάτω μέρους του σύκου με ελαιόλαδο.
Πάνω σε ένα ξύλο, συνήθως καλάμι, δένουν βαμβάκι και το ποτίζουν με ελαιόλαδο και με το εργαλείο αυτό, που ονομάζουν “αλειππήριν”, αλείφουν τα σύκα με αποτέλεσμα σε 6-7 μέρες να ωριμάζουν ταυτόχρονα, συμπλήρωσε.
Ακολούθως τα μαζεύουν και τα απλώνουν στο έδαφος για μία-δύο μέρες μέχρι να μαραθούν, είπε. Στη συνέχεια τα κόβουν στην μέση χωρίς να διαχωριστούν και τα αφήνουν έτσι εκτεθειμένα στον ήλιο για ακόμα 3 με 4 μέρες για να αποξηρανθούν. Ακολουθεί η τοποθέτησή τους σε ζεστό νερό με μάραθο για 1 έως 2 λεπτά, ενώ μετά τα στραγγίζουν και τα αφήνουν μέρες να στεγνώσουν.
Όπως ανέφερε η κ. Τσέλεπου το προϊόν είναι έτοιμο για τις κρύες νύχτες του χειμώνα και θεωρείται ο καλύτερος μεζές της ζιβανίας μαζί με καρύδια, ενώ, όπως είπε, πρόκειται για βιολογικό προϊόν για την παρασκευή του οποίου δεν χρησιμοποιούνται καθόλου συντηρητικά.
