H «πίττα της σάτζης» αποτελεί ένα από τα παραδοσιακά εδέσματα της Κύπρου και δη του Ακριτικού Παχύαμμου που κρατάει την παράδοση «με νύχια και με δόντια».
Η Ανδρούλλα Αθηνόδωρου από το Ακριτικό Παχύαμμο Τυλληρίας από τις παλιές παρασκευάστριες παραδοσιακών κυπριακών εδεσμάτων, ανέφερε, πως η “πίττα της σάτζης” είναι ένα παραδοσιακό κέρασμα που το έκαναν με κάθε ευκαιρία για τους φιλοξενούμενούς τους.
Περισσότερα το έκανε και το κάνει το χειμώνα, που περιοριζόταν σπίτι γιατί η νύχτα ήταν μεγάλη, όπως είπε. Την παραδοσιακή συνταγή την έμαθε από τη μητέρα της.
Ηκ. Αθηνοδώρου είπε πως έψηναν τις πίττες “πάνω στη σάτζη». Στον Παχύαμμο την έψηναν τα παλιά χρόνια σε χωμάτινη πλάκα, από πλιθάρι, ενώ στην πορεία αυτές ήταν από πέτρινες και τσίγκινες πλάκες. Το ψήσιμο γινόταν “πάνω στη νησκιά” με ξύλα. Σήμερα, ανέφερε, παρασκευάζουν τις πίττες, «σε κάθε ευκαιρία για να κεράσουμε το κόσμο μας, σε μνημόσυνα, σε γιορτές και σε γάμους».
Όσο για την παραδοσιακή συνταγή της, όπως αποκάλυψε, χρειάζεται ένα κιλό χωριάτικο αλεύρι, λίγο αλάτι, μισό φλυτζάνι λάδι, νερό για τη ζύμη, ελαιόλαδο για το άλειμμα, κανέλα και ζάχαρη. Μετά το φτιάξιμο της ζύμης, ανέφερε, την αφήνουμε να ξεκουραστεί για 30 λεπτά» και στη συνέχεια «ανοίγουμε με το δκιοκλάι (ξύλινος πλάστης, άλλως μαδράτζι σε αρκετά χωριά της Κύπρου, για άνοιγμα φύλου) μεγάλες στρογγυλές πίττες».
Μετά, σημείωσε, «αλείφουμε με λάδι όλη την επιφάνεια και τις διπλώνουμε τις τέσσερις άκρες, έτσι δημιουργείται ένας τετράγωνος φάκελος, ενώ η παρασκευάστρια προαιρετικά ρίχνει κανέλα και ζάχαρη και ψήνουμε σε τηγάνι ή πλάκα αντικολητικό χωρίς λάδι. Η πίττα ψήνεται και από τις δυο πλευρές».
Η πίττα, είπε η κ. Αθηνοδώρου, αν δεν περιέχει κανέλα και ζάχαρη σερβίρεται με μέλι. Πρόκειται για το πιο νόστιμο παραδοσιακό γλυκό της Κύπρου, κατέληξε.