Φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στους πεσόντες της επαρχίας Πάφου και των εν ειρήνη τελειωθέντων αγωνιστών του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955 – 59 απέδωσαν  σήμερα Κυριακή οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών Πάφου .Του μνημοσύνου  που τελέστηκε στην Ιερά Μονή του Αγίου Νεοφύτου προέστη ο Ηγούμενος Αγίου Νεοφύτου και Επίσκοπος Χύτρων  Λεόντιος.

Σε ομιλία του ο Κλεόβουλος Παπακώστας πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Μουσείου και Μνημείου  Ακτής Χλώρακας ανέφερε πως δεν  είναι τυχαίο που το καθιερωμένο εδώ και πολλά χρόνια μνημόσυνο που οργανώνεται από τους Συνδέσμους Αγωνιστών Πάφου, τελείται  στην Μονή του Αγίου Νεοφύτου, αφού , όπως είπε, την  περίοδο του αγώνα η Μονή στάθηκε φύλακας άγγελος όλων των κυνηγημένων και καταζητούμενων αγωνιστών.

Από το μοναστήρι  είπε, «πέρασαν σχεδόν όλοι οι καταζητούμενοι αγωνιστές της Πάφου. Βρήκαν εδώ καταφύγιο , ασφάλεια και τροφή», προσθέτοντας πως «ο  ηγούμενος και οι μοναχοί ανέλαβαν ρόλο συνδέσμου και βοηθούσαν με κάθε τρόπο σε οτιδήποτε χρειάζονταν οι αγωνιστές».

Σήμερα συνέχισε ο κ. Παπακώστας,  μνημονεύουμε τα 17 παλληκάρια, τα νέα παιδιά που έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία, την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η Πάφος ανέφερε, πάντα παρούσα και πρωτοπόρα στους εθνικούς αγώνες, όπως και στις ακτές της Χλώρακας όπου εκφορτώθηκαν τα πρώτα όπλα και πυρομαχικά του αγώνα. Εκεί ήταν σημείωσε, που αφιχθεί μυστικά ο Αρχηγός του αγώνα Γεώργιος Γρίβας Διγενής.

Μπορεί την 1η Απριλίου να μην είχε σημειωθεί δράση στην Πάφο λόγω της σύλληψης στις 25 Ιανουαρίου 1955 της πρώτης ανταρτικής ομάδας της Χλώρακας και του πλοιαρίου «Άγιος Γεώργιος».

Πρόσθεσε πως η Πάφος δεν υστέρησε σε τίποτε από τις υπόλοιπες περιοχές της Κύπρου κατά την διάρκεια του αγώνα . Ο τομέας της Πάφου, υπό την καθοδήγηση του Αρχηγού Διγενή και των τομεαρχών της, του μ. Ανδρέα Λαμπριανίδη, του Γιαννάκη Δρουσιώτη και του μ. Τεύκρου Λοϊζου και του Σάββα Παπαευσταθίου για την περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς, επέδειξε συνέχισε,  μεγάλη δραστηριότητα σε ενέδρες, ρίψεις βομβών, επιθέσεις σε στρατόπεδα, κινητοποιήσεις μαθητών και άλλα πολλά που δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν σε μια επιμνημόσυνο ομιλία.

Ενδεικτικά αναφέρθηκε σε δύο γεγονότα όπως στις  22 Ιουνίου 1955 που ήταν  η πρώτη ενέργεια που έγινε στον τομέα της Πάφου ήταν επίθεση με βόμβες εναντίον των δικαστηρίων της πόλης. Σε αυτή έλαβαν μέρος, όπως είπε,  δύο ομάδες αγωνιστών, μεταξύ δε αυτών ήταν και ο απαγχονισθείς αργότερα ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Ενα άλλο γεγονος που καταγράφεται στις 26 Οκτωβρίου 1955 είναι η εκτέλεση του πρώτου Αγγλού στρατιώτη σε ενέδρα ανδρών της ΕΟΚΑ στην περιοχή Αρκοκαλάμι , στην Κισσόνεργα σε ενέδρα που διηύθυνε ο ήρωας Χρίστος Κκέλης.

1.Ο πρώτο νεκρός του αγώνα στην επαρχία μας, ήταν ο εξάδελφος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ, Χαράλαμπος Μούσκος ο οποίος γεννήθηκε στην Παναγιά το 1932 και έπεσε μαχόμενος στις 15 Δεκεμβρίου 1955 στην τοποθεσία «Μερσινάκι» κοντά στους αρχαίους Σόλους.

2.Ο Γεώργιος Μιχαήλ, γεννήθηκε στην Κισσόνεργα το 1939. Ήταν 16,5 χρόνων και έπεσε στο χωριό του στις 13 Μαρτίου 1956 προσπαθώντας να ρίξει χειροβομβίδα εναντίον αυτοκινήτου με άγγλους στρατιώτες.

3.Ο Ανδρέας Γεωργίου, γεννήθηκε στην Αναρίτα το 1937 και έπεσε στις 30 Οκτωβρίου 1956 από έκρηξη βόμβας στο χωριό του.

4.Ο Γεώργιος Αναστάση, γεννήθηκε στο Νέο Χωρίο, το 1933 . Ο Γεώργιος Στυλιανού, γεννήθηκε στο Νέο Χωρίο το 1938. Ο Βάσος Παναγή γεννήθηκε στο Νέο Χωρίο το 1929. Έπεσαν και οι τρείς στο χωριό τους στις 4 Νοεμβρίου 1956.

5.Ο Γεώργιος Παπαβερκίου, γεννήθηκε στις Αρόδες το 1938 και έπεσε στις 7 Φεβρουαρίου 1957 σε μάχη μεταξύ των χωριών Προδρόμι και Ανδρολύκου μαζί με τον Τάκη Σοφοκλέους.

Ο Τάκης Σοφοκλέους γεννήθηκε στο Ξερό το 1941 αλλά είχε από μικρός εγκατασταθεί στην Πάφο. Έπεσε μαζί με το Γεώργιο Παπαβερκίου στην μάχη που έγινε μεταξύ των χωριών Προδρόμι και Ανδρολύκου στις 7 Φεβρουαρίου 1957.

6. Ο Χρίστος Κκέλης γεννήθηκε στην Κισσόνεργα το 1934. Έπεσε μαχόμενος στις 7 Μαρτίου 1957 σε περιοχή μεταξύ Τάλας και Κισσόνεργας μαζί με τον Μιλτιάδη Στυλιανού.

Ο Μιλτιάδης Στυλιανού γεννήθηκε στην Τάλα το 1937 και έπεσε στις 7 Μαρτίου 1957 μαζί με τον Χρίστο Κκέλη.

7. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, γεννήθηκε στην Τσάδα το 1938. Απαγχονίστηκε από τους άγγλους στις 14 Μαρτίου 1957 στις Κεντρικές φυλακές Λευκωσίας.

8.Ο Θεόδωρος Ζήνωνος, γεννήθηκε στα Χολέτρια το 1937. Έπεσε από έκρηξη βόμβας στις 30 Ιουλίου 1958 στο χωριό του.

9.Ο Χαράλαμπος Καλαϊτζης, γεννήθηκε στον Κάθηκα το 1918. Έπεσε μαχόμενος στις 13 προς 14 Σεπτεμβρίου 1958, στο χωριό του αφού σκότωσε τρείς Άγγλους στρατιώτες.

10. Ο Ιάκωβος Χριστοδουλίδης, γεννήθηκε στις Αρόδες το 1939. Δολοφονήθηκε από τους Άγγλους στις 15 Σεπτεμβρίου 1956 μετά που εκφώνησε τον επικήδειο λόγο για τον συναγωνιστή του Χαράλαμπο Καλαϊτζή.

11.Ο Μιχαήλ Νικολάου γεννήθηκε στη Μεσόγη το 1934. Έπεσε στις 21 Σεπτεμβρίου 1958, στο χωριό του αφού κυνηγήθηκε και πυροβολήθηκε από άγγλους στρατιώτες.

12.Ο Χαράλαμπος Φιλιππίδης, γεννήθηκε στις Αρόδες το 1939. Υπέκυψε από τα βασανιστήρια των Άγγλων ανακριτών στις 11 Οκτωβρίου 1958 στα κρατητήρια Πάφου.

13. Ο Γεώργιος Χριστοφόρου, γεννήθηκε στην Έμπα το 1940. Υπέκυψε στα βασανιστήρια των Άγγλων στα κρατητήρια Πάφου (οικία Ευθυβούλου), στις 20 Νοεμβρίου 1958.

Ο κ. Παπακώστας ανέφερε επίσης πως «οι Κύπριοι αγωνιστές δεν λύγισαν, πολέμησαν τον δυνάστη παντού. Στις πόλεις, τα χωριά, στους κάμπους και τα βουνά. Πολύ αίμα και πολλές οι θυσίες. Δημιουργούνται νέα Κούγκια και Μανιάκια! Αλαμάνες και Χάνια της Γραβιάς! Μαχαιράς, Λιοπέτρι, Δίκωμο και πολλοί άλλοι τόποι θυσιών και ολοκαυτωμάτων γίνονται προσκυνήματα για τον Κυπριακό αδούλωτο λαό. Η αγχόνη καθαγιάζεται με την θυσία εννέα παλληκαριών και οι φυλακισμένοι τάφοι των μας θυμίζουν εσαεί την βαρβαρότητα των κατακτητών και θα αποτελούν παντοτεινό παράδειγμα και προσκυνητάρι των ψυχών μας».

Πρόσθεσε επίσης πως η γενιά των Ελλήνων της Κύπρου το 1955-59 πορεύθηκε δύσκολα, με πολλές θυσίες προς τη λύτρωση και την ελευθερία. Πέτυχε ύστερα από ένα σκληρό και άνισο αγώνα που όμοιος του δεν υπήρξε στη νεώτερη ιστορία, την υποστολή της αγγλικής σημαίας από το νησί.

Μέσα στον τετράχρονο αγώνα βρίσκουμε συμπυκνωμένες όλες τις αρετές που κοσμούν τον κυπριακό λαό. Βρίσκουμε διδάγματα και μηνύματα που πρέπει να αποτελούν καθοδηγητικό φάρο της μελλοντικής μας πορείας.

Είπε δε, πως η υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου δεν έφερε δυστυχώς το ποθούμενο. Η δόλια Αγγλική διπλωματία κατάφερε με την πολιτική του διαίρει και βασίλευε να εμπλέξει στο Κυπριακό την Τουρκία και μέσω των συμφωνιών Ζυριχης και Λονδίνου να επιβάλουν στην Μεγαλόνησο το δοτό Σύνταγμα μιας ανεξαρτησίας κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους . Η Τουρκοκυπριακή μειονότητα του 18% αναβαθμίστηκε σε κοινότητα ισότιμη με την Ελληνοκυπριακή και υπερπρονόμια που οδήγησαν στην τουρκοκυπριακή ανταρσία του 63-64.

Καταλήγοντας ο κ. Παπακώστας ανέφερε πως δεν είναι τώρα η ώρα να απαριθμήσουμε λάθη και παραλήψεις. Είναι η ώρα της ευθύνης και της ενότητας . Σήμερα που το μισό σχεδόν νησί μας στενάζει κάτω από την μπότα των Τούρκων κατακτητών , επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε ομοψυχία και εθνική ενότητα.

Εδάφη της πατρίδας μας βρίσκονται υπό κατοχή. Οι Εκκλησίες μας στα κατεχόμενα για πενήντα σχεδόν χρόνια παραμένουν αλειτούργητες. Οι τάφοι των προγόνων μας συλήθηκαν, τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται βάναυσα από τους Τούρκους, οι πρόσφυγες μας παραμένουν μακρυά από τις πατρογονικές τους εστίες , ο λαός μας υποφέρει.

Έχουμε χρέος, ιερό, προς τους ήρωες μας, προς τα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές να αγωνισθούμε για να απελευθερώσουμε τα σκλαβωμένα εδάφη μας,, να λειτουργήσουν οι εκκλησιές μας και να πορευθούμε ξανά στην κατεχόμενη Κερύνεια , την Αμμόχωστο, τη Μόρφου, τον Απόστολο Ανδρέα, κατέληξε.