Η μετανάστευση έχει καταστεί ένα από το μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Οι πολεμικές συγκρούσεις, η φτώχεια, η άνιση κατανομή πλούτου και τεχνολογίας οδηγούν σε τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών προς τις ανεπτυγμένες χώρες.
Η Κύπρος δεν εξαιρείται. Έχει ενταθεί τελευταίως η ροή της παράνομης ή παράτυπης μετανάστευσης και ορθώς εκφράστηκε από την Κυβέρνηση ανησυχία στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Οργάνων και ζητήθηκε η λήψη μέτρων. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Τουρκία εργαλιοποιεί το προσφυγικό προωθώντας πρόσφυγες – μετανάστες μέσω θαλάσσης ή μέσω της γραμμής αντιπαράταξης.
Ότι σήμερα η μετανάστευση είναι μείζον ζήτημα στην Ε.Ε. είναι γεγονός. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συζητούνται και εισάγονται μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν την ενσωμάτωση και θα καταπολεμούν την παράνομη μετανάστευση, την παράνομη εργασία και την εμπορία ανθρώπων. Ταυτόχρονα υιοθετούνται πολιτικές που στοχεύουν να δημιουργήσουν μια καλύτερη ζωή για τους ανθρώπους των φτωχότερων χωρών εκτός Ευρώπης, εμποδίζοντας παράλληλα, τη διαρροή επιστημονικού δυναμικού από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Βέβαια υπάρχουν χώρες – μέλη που αρνούνται να εφαρμόσουν ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως η Ουγγαρία, γεγονός που υπονομεύει την κοινοτική αλληλεγγύη.
Οι ανησυχίες των πολιτών για την παράνομη μετανάστευση πρέπει να είναι κατανοητές.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η απάντηση στις ανησυχίες αυτές είναι είτε τα γκέτο, είτε η ξενοφοβία. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να είναι φαινόμενα ρατσιστικής βίας που προσβάλλουν βάναυσα τη δημοκρατία και τον πολιτισμό. Τα πρόσφατα απεχθή γεγονότα σε Χλώρακα και Λεμεσό έχουν εκθέσει την Κύπρο διεθνώς.
Τελικά ως ευρωπαϊκό κράτος και με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. πρέπει να εφαρμόζουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο υπεύθυνης μεταναστευτικής πολιτικής που να περιλαμβάνει:
- Επιδίωξη θέσπισης κοινών κανόνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη νόμιμη μετανάστευση που θα βασίζονται στην αλληλεγγύη και τον επιμερισμό των βαρών, ενώ ταυτόχρονα θα σέβονται πλήρως τις αρμοδιότητες των κρατών – μελών. Κύπρος, Ελλάδα, Μάλτα και Ιταλία, που πλήττονται έντονα από κύματα παράτυπων μεταναστών και αιτητών πολιτικού ασύλου, θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
- Εντατικοποίηση των προσπαθειών, μέσω της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης μέσω μιας κοινής πολιτικής ελέγχου των εξωτερικών συνόρων και μια βελτιωμένη συνεργασία για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων από εγκληματικά δίκτυα.
- Σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες οι οποίες να συμπεριλαμβάνουν και διαδικασίες επανεισδοχής.
- Επίδειξη μηδενικής ανοχής στην παράτυπη μετανάστευση. Στόχος να μην υπάρχει κανένας παράτυπος μετανάστης στην Κύπρο.
- Μέτρα φύλαξης των ακτών και πρόσθετα μέτρα στην γραμμή αντιπαράταξης. Αίτηση στην Ε.Ε. για οικονομική στήριξη αυτών των μέτρων.
- Σαφής πολιτική απέναντι στους αιτητές πολιτικού ασύλου. Αυτό σημαίνει ταχύτατη εξέταση των αιτήσεων από τις Κυπριακές Αρχές για το ποιοι δικαιούνται άσυλο από το Κυπριακό Κράτος και ταυτόχρονα ποιοι είναι παράτυποι μετανάστες που πρέπει να επαναπροωθηθούν.
- Προγράμματα για ενσωμάτωση των νομίμων μεταναστών στην κυπριακή κοινωνία. Συγκεκριμένες πολιτικές και διάθεση πόρων στο χώρο της παιδείας, στη διασφάλιση του δικαιώματος νόμιμης εργασίας και στον τομέα της καταπολέμησης της μαύρης εργασίας.
- Ειδικά προγράμματα για την αναμόρφωση περιοχών στα αστικά κέντρα όπου παρατηρούνται φαινόμενα ή τάσεις γκετοποίησης. Οι παρεμβάσεις πρέπει να έχουν χαρακτήρα οικονομικό, χωροταξικό, πολεοδομικό και κοινωνικό. Σε συνεργασία με τις εκλεγμένες αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσουν ουσιαστικές δημόσιες επενδύσεις, στεγαστικά προγράμματα και εκπαιδευτικές πολιτικές έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αρμονική συμβίωση και η συνοχή της κοινωνίας. Εκκλησία και μη κυβερνητικές οργανώσεις θα πρέπει να κληθούν να συνδράμουν την προσπάθεια.
Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων
