Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Πρώην Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων
Επανέρχεται, όπως είναι φυσικό, στο δημόσιο διάλογο το θέμα των μεταναστευτικών ροών προς την Κύπρο εξ αιτίας της έντασης του φαινομένου τα τελευταία χρόνια. Διατυπώνονται, δικαίως, ανησυχίες για κινδύνους δημογραφικής αλλοίωσης ακόμα και για εθνικούς κινδύνους λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι πλείστοι μετανάστες ή πρόσφυγες προέρχονται από την Τουρκία ή τα κατεχόμενα. Από την άλλη αναπτύσσονται αισθήματα ξενοφοβίας ακόμα και υφέρποντος ρατσισμού, φαινόμενα ανεπίτρεπτα για μια δημοκρατική κοινωνία. Τα γεγονότα της Χλώρακας πρέπει να σημάνουν συναγερμό για το κράτος.
Υπάρχει ένα ζήτημα πάνω στο οποίο δεν πρέπει να υπάρχει αμφισβήτηση. Στο βαθμό που η Τουρκία επιχειρεί να διοχετεύει μεταναστευτικές ροές, είτε απ’ ευθείας από τη δική της επικράτεια, είτε μέσω κατεχομένων, η Κυπριακή Δημοκρατία όχι απλώς δικαιούται, αλλά οφείλει να παρεμβαίνει αποτρεπτικά και αποφασιστικά. Άλλωστε η Τουρκία του Ερτογάν απεδείχθη ότι εργαλειοποιεί το προσφυγικό – μεταναστευτικό για πολιτικούς λόγους. Αυτό έπραξε στον Έβρο, αυτό έπραξε στα ελληνικά νησιά. Αδίστακτα εμπορεύεται αθώες ψυχές για προαγωγή δόλιων πολιτικών επιδιώξεων. Το βλέπουμε ακόμα στους εκβιασμούς που ασκεί στην Ε.Ε. απειλώντας με διοχέτευση από την Τουρκία προς την Ευρώπη πρόσφυγες – μετανάστες.
Περαιτέρω. Οι ανησυχίες για την παράνομη μετανάστευση δεν είναι επιτρεπτό να οδηγούν σε πολιτικές γκέτο και δημιουργίας κλίματος ξενοφοβίας. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε προσβολή της δημοκρατίας και του πολιτισμού μας και σε εκφασισμό της κοινωνίας.
Ας εγκύψουμε όμως και στην πραγματική εικόνα του διεθνούς και του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου σε ότι αφορά τον χαρακτήρα του προσφυγικού – μεταναστευτικού και των αιτούντων πολιτικό άσυλο. Τα πράγματα είναι αρκούντως απλά. Οι εισερχόμενοι παράνομα στα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα ή χωρίς θεώρηση δεν έχουν άλλα δικαιώματα εκτός από αυτά που επιβάλλουν διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες και βεβαίως ο πολιτισμός μας. Σεβασμός στη ζωή, παροχή συνθηκών στέγασης, υγειονομικών συνθηκών και διατροφής.
Πρόσθετα, για όσους αποτείνονται για παροχή ασύλου, για να θεμελιωθεί η ιδιότητα του πρόσφυγα, πρέπει να αποδειχθούν όσα προβλέπει ρητώς η Σύμβαση της Γενεύης του 1951. Που είναι η ύπαρξη απειλής και κινδύνου για τη ζωή, τη θρησκευτική ελευθερία, τις πολιτικές πεποιθήσεις και τις ιδιαιτερότητες ευρύτερα. Να διευκρινιστεί επίσης προς αποφυγή παρερμηνειών. Δεν είναι δυνατό να υπάρχει εξομοίωση των προσφύγων με τους λεγόμενους οικονομικούς μετανάστες οι οποίοι σε κύματα δεκάδων εκατομμυρίων διακινούνται σε ολόκληρο τον κόσμο. Ιδιαίτερα προς μια μικρή χώρα, όπως είναι η Κύπρος, με αδυναμία φρούρησης θαλασσίων συνόρων και με ύπαρξη της γραμμής αντιπαράταξης λόγω της τουρκικής κατοχής. Συνεπώς η ταχεία επαναπροώθηση στους τόπους προέλευσης των παράτυπων μεταναστών είναι λύση απολύτως θεμιτή και νόμιμη με βάση τις διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις. Κάθε άλλη άποψη είναι νομικά ατεκμηρίωτη και ιδεολογικά και πολιτικά έωλη.
Καταληκτικά, ως ευρωπαϊκό κράτος και με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. έχουμε χρέος να υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο υπεύθυνης μεταναστευτικής πολιτικής που να περιλαμβάνει:
1.Επιδίωξη θέσπισης κοινών κανόνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη νόμιμη μετανάστευση που θα βασίζονται στην αλληλεγγύη και τον επιμερισμό των βαρών, ενώ ταυτόχρονα θα σέβονται πλήρως τις αρμοδιότητες των κρατών – μελών. Κύπρος, Ελλάδα, Μάλτα και Ιταλία, που πλήττονται έντονα από κύματα παράτυπων μεταναστών και αιτητών πολιτικού ασύλου, θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
2.Εντατικοποίηση των προσπαθειών, μέσω της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης μέσω μιας κοινής πολιτικής ελέγχου των εξωτερικών συνόρων και μια βελτιωμένη συνεργασία για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων από εγκληματικά δίκτυα.
3.Σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες οι οποίες να συμπεριλαμβάνουν και διαδικασίες επανεισδοχής.
4.Επίδειξη μηδενικής ανοχής στην παράτυπη μετανάστευση. Στόχος να μην υπάρχει κανένας παράτυπος μετανάστης στην Κύπρο.
5.Μέτρα φύλαξης των ακτών και πρόσθετα μέτρα στην γραμμή αντιπαράταξης. Αίτηση στην Ε.Ε. για οικονομική στήριξη αυτών των μέτρων.
6.Σαφής πολιτική απέναντι στους αιτητές πολιτικού ασύλου. Αυτό σημαίνει ταχύτατη εξέταση των αιτήσεων από τις Κυπριακές Αρχές για το ποιοι δικαιούνται άσυλο από το Κυπριακό Κράτος και ταυτόχρονα ποιοι είναι παράτυποι μετανάστες που πρέπει να επαναπροωθηθούν.
7.Προγράμματα για ενσωμάτωση των νομίμων μεταναστών στην κυπριακή κοινωνία. Συγκεκριμένες πολιτικές και διάθεση πόρων στο χώρο της παιδείας, στη διασφάλιση του δικαιώματος νόμιμης εργασίας και στον τομέα της καταπολέμησης της μαύρης εργασίας.
8.Ειδικά προγράμματα για την αναμόρφωση περιοχών στα αστικά κέντρα όπου παρατηρούνται φαινόμενα ή τάσεις γκετοποίησης. Οι παρεμβάσεις πρέπει να έχουν χαρακτήρα οικονομικό, χωροταξικό, πολεοδομικό και κοινωνικό. Σε συνεργασία με τις εκλεγμένες αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσουν ουσιαστικές δημόσιες επενδύσεις, στεγαστικά προγράμματα και εκπαιδευτικές πολιτικές έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αρμονική συμβίωση και η συνοχή της κοινωνίας. Εκκλησία και μη κυβερνητικές οργανώσεις θα πρέπει να κληθούν να συνδράμουν την προσπάθεια.
Πολύ φοβούμαι ότι το κράτος ελάχιστα έχει πράξει από τα πιο πάνω. Με αποτέλεσμα η καλλιέργεια ρατσιστικών και ξενοφοβικών αισθημάτων και συμπεριφορών να εντείνεται και να γιγαντώνεται συνεχώς. Τα επεισόδια της Χλώρακας είναι χαρακτηριστικά.
Επεισόδια με προφανώς προσχεδιασμένη και οργανωμένη κίνηση μισαλλόδοξων στοιχείων με ρατσιστικά κίνητρα. Ένα πογκρόμ, ακροδεξιού παραληρήματος που θύμιζε «κου – κλουξ – κλαν» και «νύκτα των κρυστάλλων». Συμπεριφορές ξένες προς τον πολιτισμό μας που συνιστούν βαρύτατη προσβολή για το λαό μας.
