Τον Σεπτέμβριο του 2005 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε ότι για να προχωρήσει ο ενταξιακός διάλογος Ε.Ε – Τουρκίας η τελευταία θα πρέπει να υλοποιήσει τα εξής:

1.Να αναγνωρίσει ανεπιφύλακτα την Κυπριακή Δημοκρατία.

2.Να εφαρμόσει τις πρόνοιες Ένωσης σε ότι αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία ανοίγοντας λιμάνια και αεροδρόμια σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα.

3.Η Τουρκία να συνεργαστεί για λύση του Κυπριακού στη βάση των περί Κύπρου ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και των αρχών και αξιών επί των οποίων εδράζεται η Ε.Ε.

Πέραν όμως της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπήρξε και η γνωστή ως «αντιδήλωση της Ε.Ε» του Σεπτεμβρίου του 2005» στην οποία επαναλαμβάνονται οι ίδιες υποχρεώσεις για την Τουρκία, προκειμένου να προχωρήσει ο ενταξιακός διάλογος με την Ε.Ε.

Παρ’ όλα αυτά, τα όσα διαδραματίστηκαν στο Βίλνιους της Λιθουανίας στη σύνοδο του ΝΑΤΟ σε ότι αφορά την Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας προκαλούν έκπληξη, απορίες και ερωτηματικά.

Η Σουηδία, προκειμένου να εξασφαλίσει την συγκατάθεση Ερτογάν για ένταξη στο ΝΑΤΟ, δεσμεύτηκε να ενεργήσει εντός Ε.Ε, «για προώθηση του ενταξιακού διαλόγου» της Τουρκίας. Περαιτέρω στις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ αξιωματούχων της Ε.Ε και του Ταγίπ Ερτογάν, δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι η Ε.Ε θα ενεργήσει για τη θετική εξέλιξη και το «ξεπάγωμα» των Ευρωτουρκικών σχέσεων, περιλαμβανομένων της απελευθέρωσης της βίζας προς τις χώρες της Ευρώπης για τους Τούρκους πολίτες και την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης.

Τουλάχιστον από το 2005 και εντεύθεν, υπό το φως της τότε απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της αντιδήλωσης της 21^ης Σεπτεμβρίου, Λευκωσία και Αθήνα διακήρυτταν ότι η όποια αναβάθμιση των Ευρωτουρκικών σχέσεων θα πρέπει να περάσει μέσα από την αλλαγή στάσης της Τουρκίας στο Κυπριακό και της συναφούς εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που της έχουν ανατεθεί από πλευράς Ε.Ε. Ωστόσο από τα διαδραματισθέντα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους αυτή η διασύνδεση τείνει να ανατραπεί. Στο βωμό της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ η Κύπρος παραμερίζεται. Πρόκειται για εξέλιξη άκρως αρνητική, η οποία κατακρημνίζει μια θεμελιώδη παράμετρο της στρατηγικής μας. Και από το αίτημα προς την Ε.Ε για κυρώσεις προς την Τουρκία για την συνεχιζόμενη κατοχή στην Κύπρο, την αδιαλλαξία της και της συνεχείς προκλήσεις, όπως συμβαίνει με τον αρξάμενο εποικισμό στα Βαρώσια, περνούμε στις ακυρώσεις. Ακυρώσεις ρητών δεσμεύσεων της Ε.Ε, για διασύνδεση της όποιας αναβάθμισης των Ευρωτουρκικών σχέσεων με το Κυπριακό. Σε μια μάλιστα στιγμή που επιδιώκεται από την Κυπριακή κυβέρνηση η πιο ενεργός συνδρομή της Ε.Ε στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού, με διορισμό Ευρωπαίου ειδικού απεσταλμένου.

Κύπρος και Ελλάδα επωμίζονται βαρύτατες ευθύνες για την ανακοπή αυτής της κατολίσθησης. Ως μέλη της Ε.Ε οφείλουν να δράσουν. Άμεσα και αποφασιστικά.

Σημ: Πληθώρα τα «δώρα» προς την Τουρκία για άρση του βέτο για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Προμήθεια των F.16  από τις Η.Π.Α, μετονομασία των Στενών των Δαρδανελίων σε Τουρκικά, κατά  παράβαση της Συνθήκης του Μοντρέ και αντικατάσταση της Κύπρου στους χάρτες του ΝΑΤΟ με συντεταγμένες. Καμία έκπληξη για την αδηφάγο Τουρκία. Το ερώτημα είναι τι πράξαμε εμείς και κυρίως η Ελλάδα χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ.

Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου

Πρώην Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων