«Αν κάποιοι λένε ότι οι εγγυήσεις και η ασφάλεια είναι μόδα που πέρασε να ξέρουν ότι είναι απερίσκεπτοι και προδότες»
Αυτά είχε δηλώσει ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μιλώντας κατά την παράνομη επίσκεψη του στην Κύπρο στις 8 Σεπτεμβρίου του 2019. Προσθέτοντας ότι η Τουρκία επιμένει πλέον σε λύση δύο κρατών και σε αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» του παράνομου μορφώματος των κατεχομένων πριν από την έναρξη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων. Από τότε αυτή είναι η μόνιμη θέση Τουρκίας και ψευδοκράτους.
Βέβαια σήμερα, και υπό την επίδραση της «διπλωματίας των σεισμών», δημιουργείται κλίμα λεγόμενης εξομάλυνσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και άρα η υπενθύμιση τέτοιων δηλώσεων ενδεχόμενα να αποτελεί «παραφωνία». Όπως και οι απειλές Ερτογάν για το ότι η «Τουρκία θα πάει ένα βράδυ στην Ελλάδα» και ότι «τα νησιά του Αιγαίου στρατιωτικοποιούνται παράνομα από την Ελλάδα» και πολλές άλλες παρόμοιες δηλώσεις «ων ουκ έστι αριθμός».
Ποιος δεν θα ήθελε εξομάλυνση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων που θα δημιουργούσαν και ένα θετικό κλίμα σχέσεων για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό;
Ασφαλώς κανένας.
Χρειάζεται ωστόσο μεγάλη προσοχή για να μην παρασυρθεί η Ελλάδα σε χειρισμούς οι οποίοι ενδεχομένως να διευκολύνουν την Τουρκία σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι που θα την εξυπηρετήσει, στη βελτίωση των σχέσεων της με τις Η.Π.Α, για άρση των εμποδίων απόκτησης των F.16 και άλλου στρατιωτικού υλικού που μέχρις στιγμής παρεμποδίζεται από το Κογκρέσο. Ένας άλλος συναφής κίνδυνος είναι στο βωμό βελτίωσης ή εξομάλυνσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, να περιθωριοποιηθεί το Κυπριακό. Αυτό που στο παρελθόν ονομάστηκε «ραφοποίηση» και οδήγησε στο γενναίο «MEA CULPA» του Ανδρέα Παπανδρέου το 1988.
Ανησυχητικό στοιχείο μιας τέτοιας προσέγγισης είναι η γνωστή αμοιβαία συμφωνία Δένδια – Τσαβούσογλου για στήριξη από την Ελλάδα της εκλογής Τούρκου αξιωματούχου στο Ι.Μ.Ο (Διεθνής Ναυτιλιακός οργανισμός του ΟΗΕ) και από την Τουρκία της εκλογής της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.
Είναι όμως νοητό η Ελλάδα, στο βωμό βελτίωσης των σχέσεων της με την Τουρκία, να στηρίζει εκλογή τούρκου αξιωματούχου στον Ι.Μ.Ο, τη στιγμή που επιμένει να κρατά κλειστά τα λιμάνια της σε κυπριακά πλοία, παρά και την λεγόμενη αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καλεί την Τουρκία να αναγνωρίσει ανεπιφύλακτα την Κυπριακή Δημοκρατία και, μεταξύ άλλων, να ανοίξει λιμάνια και αεροδρόμια σε Κυπριακά πλοία και αεροπλάνα;
Και ποια θα είναι η αξιοπιστία της Κύπρου όταν θα εγείρει αίτημα εκπλήρωσης από την Τουρκία της υποχρέωσης που της έχει ανατεθεί από την Ε.Ε για άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων σε Κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, όταν θα της αντιτείνεται ότι η Ελλάδα στήριξε την εκλογή Τούρκου αξιωματούχου στον Ι.Μ.Ο, που είναι ο αρμόδιος διεθνής οργανισμός σε θέματα ναυσιπλοϊας;
Να το επαναλάβουμε προς άρση κάθε τυχόν παρερμηνείας.
Η Κύπρος δεν μπορεί να ποδηγετεί ή να χειραγωγεί με οποιονδήποτε τρόπο τις επιλογές της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Και ότι ασφαλώς δεν μπορεί να διαφωνεί με την βελτίωση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων στο βαθμό που αυτές οι σχέσεις δεν εκτοπίζουν και δεν θέτουν στο περιθώριο το Κυπριακό. Διαφορετικά θα χρειαστεί και πάλι να επαναληφθεί ένα νέο MEA CULPA και η επιβεβαίωση της ρήσης «Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα».
Και του γνωμικού «το δις εξαμαρτείν τ’ αυτόν ουκ ανδρός σοφού».
Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής Των Αντιπροσώπων
