Τα ευρήματα σχετικής έρευνας που έχει διεξαχθεί στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος με τη συνεπίβλεψη των Πανεπιστημίων Νέαπολις και Πελοποννήσου, υποδεικνύουν ότι το ευρύτερο μείγμα του πολιτικού μάρκετινγκ των κυπριακών κόμματων έχει ένα ορισμένο αντίκτυπο στη διαμόρφωση των εκλογικών αντιλήψεων και συνεπώς στις εκλογικές ενέργειες και τις επιλογές των Κυπρίων ψηφοφόρων.
Μείγμα πολιτικού μάρκετινγκ
Επιπλέον, τα σχετικά γραφήματα απεικονίζουν τα επιμέρους στοιχεία που απαρτίζουν τους τέσσερεις βασικούς πυλώνες του ευρύτερου πολιτικού μάρκετινγκ και παρουσιάζουν τα επιμέρους στοιχεία που καταδεικνύουν την ισχυρότερη επίδραση στην εκλογική συμπεριφορά, στον καθένα από τους τέσσερις πυλώνες του πολιτικού μάρκετινγκ. Συγκεκριμένα, η διαθεσιμότητα του υποψηφίου, η εικόνα του ως κοινωνική οντότητα, το ψυχολογικό κόστος από μια εκλογή και οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις με υποψήφιους, είναι τα στοιχεία που παρουσιάζουν τα ψηλότερα επίπεδα επιρροής απέναντι στην εκλογική αντίληψη, σε Place, Product και Promotion, αντίστοιχα. Επιπρόσθετα, όπως καταγράφεται, υπάρχει ισχυρότερη συσχέτιση μεταξύ price/Τιμής και product/προϊόντος (,504) και μεταξύ place/τόπου και promotion/προώθησης (,512) αντίστοιχα, ενώ υπάρχει ελαφρώς ασθενέστερη συσχέτιση μεταξύ place/τόπου και product/προϊόντος (,405) και promotion/προώθησης και product/προϊόντος ( ,34).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η κατεξοχήν πολιτική επικοινωνία εμφανίζεται να έχει λιγότερο αντίκτυπο από τα υπόλοιπα στοιχεία του ευρύτερου πολιτικού μάρκετινγκ. Μια εξήγηση που μπορεί να δοθεί στο εν λόγω αποτέλεσμα είναι ο τρόπος και ο βαθμός στον οποίο το πολιτικό μήνυμα καταναλώνεται από τους ψηφοφόρους, σύμφωνα με τις αντιλήψεις τους και την αντιληπτική διάσταση της επικοινωνίας (Gerbner, 1956).
Συμμετοχή στις εκλογές, πολιτική εμπλοκή και ηλικία
Επιπλέον, προκύπτει ότι οι παράγοντες που ορίζουν τη συμμετοχή στις εκλογές διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία των ψηφοφόρων, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι το αίσθημα του «Εθνικού Καθήκοντος» και η εκλογική ευθύνη αυξομειώνονται.
Συνεπώς, παρόλο που η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων θεωρεί την ψήφο ως θεμελιώδες δικαίωμα, ως ευθύνη και καθήκον, δεν υιοθετεί κατά πλειοψηφία τη θέση ότι η ψήφος οδηγεί σε εκπροσώπηση και, συνεπώς σε αλλαγή, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγηθεί από τη γενική απογοήτευση και τη γενική αποδοκιμασία των ψηφοφόρων κατά του πολιτικού
συστήματος.
Παράλληλα, η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα (33-55), αναδείχθηκε εκ του αποτελέσματος ως αρκετά ενεργή και εμπλεκόμενη σε πολιτικά και εκλογικά θέματα και ως εκ τούτου αναφέρουν σχετικά υψηλό επίπεδο συμμετοχής. Επιπρόσθετα, τα κριτήρια ψήφου της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας προκύπτουν περισσότερο συλλογικά και παρουσιάζονται να αποδοκιμάζουν την προσωπική ψήφο, τις προεκλογικές υποσχέσεις και τον ρόλο της οικογενειακής παράδοσης.
Τέλος τα εκλογικά κριτήρια της συγκεκριμένης ηλικίας (35-55) έχουν επίκεντρο την προοπτική του τόπου και βασίζονται κυρίως σε ζητήματα που αφορούν στην ανάπτυξη και την οικονομία, λαμβάνουν όμως υπόψη τους και το εθνικό ζήτημα και τη θεσμική διαφθορά.
Από την άλλη πλευρά, η μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα (55-65), καταγράφει ακόμη υψηλότερο επίπεδο συμμετοχής σε πολιτικά και εκλογικά θέματα, το οποίο ενδεχομένως να οφείλεται στο γεγονός ότι είναι σε γενικές γραμμές, οι εν λόγω εκλογείς παρουσιάζονται λιγότερο επικριτικοι και περισσότερο συμβιβασμένοι με το πολιτικό κατεστημένο. Πέραν τούτου, σύμφωνα με τα δεδομένα, τα κριτήρια ψήφου αυτής της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας καταγράφονται λιγότερο συλλογικά και εμφανίζονται κυρίως να δέχονται, ως ένα βαθμό, προσωπική ψήφο, προεκλογικές υποσχέσεις και τον ρόλο της οικογενειακής πολιτικής παράδοσης. Στην ίδια λογική η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα έχει κατά κανόνα συγκεκριμένη ιδεολογική κατεύθυνση και τείνει να μεταφράζει ασυνείδητα μια συγκεκριμένη ιδεολογία ως κομματική ταυτότητα και ως εξάρτηση από τα πολιτικά κόμματα.
Τέλος, οι νεότεροι συμμετέχοντες (18-35), παρουσιάζουν το χαμηλότερο επίπεδο συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα, οι συμμετέχοντες από τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα δεν φαίνεται να έχουν ξεκάθαρη και αποκρυσταλλωμένη άποψη για τους θεσμούς και τα πολιτικά κόμματα, τα οποία ωστόσο παρουσιάζονται να απορρίπτουν σε μεγάλο βαθμό.
Απαξίωση/ ρευστοποίηση πολιτικού συστήματος
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα, το οποίο αποτυπώνεται, είναι η απαξίωση προς το πολιτικό σύστημα και η εδραίωση της άποψης ότι το πολιτικό σύστημα φέρει παθογένειες. Παρά το εν λόγω γεγονός, το κομματικό σύστημα παρουσιάζει μια ανθεκτικότητα. Ωστόσο, η αυξημένη τάση προς την αποχή υποδηλώνει μια ρευστοποίηση του ευρύτερου πολιτικού σκηνικού. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο προκύπτουν το τελευταίο διάστημα προοπτικές προεδρικών υποψηφιοτήτων για το 2023, που φαίνονται εκ πρώτοις ανθεκτικές απέναντι στα κομματικά δεδομένα, οι οποίες ωστόσο, προκειμένου να τελεσφορήσουν, πρέπει ακριβώς να καταφέρουν να εξαργυρώσουν την αποτυπωμένη αυτή δυσαρέσκεια, σπρώχνοντας προς την εκλογική συμμετοχή εκλογείς που επιμένουν στην αποχή.
Συμπερασματικά, η έρευνα καταδεικνύει μια ευκρινή συσχέτιση μεταξύ του ευρύτερου πολιτικού μάρκετινγκ, των εκλογικών αντιλήψεων, των βασικών θεσμών και των κομμάτων.
Δρ Χάρης Φ. Σοφοκλέους (PhD)
Λέκτορας Επικοινωνίας, Ερευνητής
Διευθυντής Έρευνας και Marketing της Strategico Consulting Group
*Η ποσοτική έρευνα περιελάμβανε 503 απαντήσεις από Κύπριους με δικαίωμα ψήφου (άνδρες και γυναίκες) και το δείγμα συλλέχθηκε τυχαία και έτυχε στρωματοποίησης, ώστε να καλύψει αντιπροσωπευτικά ολόκληρο τον πληθυσμό και τη γεωγραφική εξάπλωση του ερευνητικού πληθυσμού. Τέλος, η ποιοτική έρευνα περιλαεμβάνε ανάλυση συζητήσεων με τη χρήση 5 ομάδων εστίασης των 4-5 ατόμων, με τη συμμετοχή Κύπριων ψηφοφόρων (αντρών και γυναικών) από το ευρύτερο δημογραφικό φάσμα του εν λόγω ερευνητικού πληθυσμού.
