Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ανακοινώνει ότι τον Νοέμβριο 2021 η αρχαιολογική αποστολή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στην Κύπρο πραγματοποίησε έρευνες στη θέση Άγιος Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς, μετά από διακοπή ενός έτους λόγω της πανδημίας.
Οι έρευνες διεξήχθησαν υπό τη διεύθυνση του Νικόλαου Ευστρατίου, Ομότιμου Καθηγητή Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και της παλαιοπεριβαλλοντολόγου Μαρίας Ντίνου, Επίκουρης Καθηγήτριας του Τομέα Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Στις έρευνες συμμετείχε και ο Κύπριος αρχαιολόγος Δημήτρης Κυριάκου και οι φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Στέλιος Κεχαγιάς, Αναστάσιος Μπεκιάρης, Άρτεμις Κουτσογεωργοπούλου, Ζωή Αμοιρίδου, Νικολέττα Αντωνίου και Nina Kovbas.
Η ανασκαφική έρευνα του 2021 αφορούσε τόσο την Επιπαλαιολιθική θέση (Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς), στο νότιο τμήμα της αναβαθμίδας του Ρουδιά, όσο και τη θέση της Ακεραμικής Νεολιθικής (Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς), η οποία βρίσκεται λίγο βορειότερα. Στην Επιπαλαιολιθική θέση αποφασίστηκε η συνέχιση της ανασκαφής των τομών G8 και F7 που είχαν μείνει ανολοκλήρωτες από το 2018. Στόχος ήταν η διερεύνηση της στρωματογραφικής ακολουθίας των βαθύτερων επιχώσεων, η προσεκτική καταγραφή των λίθινων ευρημάτων στον χώρο και κυρίως η εφαρμογή ενός αυστηρού πρωτοκόλλου που εκτός από το ξερό κοσκίνισμα όλων των χωμάτων της επίχωσης θα επέτρεπε τον εντοπισμό αρχαιοβοτανικών καταλοίπων μέσα από τη συστηματική επίπλευση των επιχώσεων.
Η ανασκαφική έρευνα στην Ακεραμική θέση επικεντρώθηκε στην αποκάλυψη του εντυπωσιακού αψιδωτού κτίσματος, με την αφαίρεση των πεσμένων λίθων και την αποκάλυψη των μετώπων των αψίδων όπου διακρίνονταν επάλληλες στρώσεις και πιθανώς πεσμένες πέτρες. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στην καταγραφή και συλλογή του πολυπληθούς λειασμένου υλικού που βρίσκεται ενσωματωμένο ως οικοδομικό υλικό στο κτίσμα. Και στην περίπτωση της ανασκαφής του Άνω Ρουδιά όλη η αρχαιολογική επίχωση κοσκινίζονταν για τον εντοπισμό μικρών ευρημάτων. Παράλληλα με τις εργασίες στο αψιδωτό κτίσμα, και με στόχο τον εντοπισμό και άλλων παραπλήσιων λίθινων κατασκευών στον χώρο, ορίστηκαν δύο νέες δοκιμαστικές τομές έκτασης 4Χ1μ. Στόχος ήταν να διερευνηθεί εάν στον χώρο του Άνω Ρουδιά υπάρχουν και άλλες ανάλογες με το αψιδωτό κτίσμα κατασκευές, που θα χαρακτήριζαν έναν τυπικό οικισμό της Ακεραμικής Νεολιθικής περιόδου.
Η συγκεκριμένη προσπάθεια ήταν επιτυχής αφού εντοπίστηκε ένα νέο λίθινο κτίσμα δίπλα από το γνωστό αψιδωτό. Αν και η έκταση της δοκιμαστικής τομής δεν επέτρεψε την αποκάλυψη ολόκληρης της κάτοψης του νέου κτίσματος, αναφάνηκαν αρκετά στοιχεία που παραπέμπουν σε ένα ανάλογο αψιδωτό αρχιτεκτονικό τύπο. Πρόκειται για τη σειρά δόμων ενός δεύτερου κυκλικού κτίσματος που άρχισε να διαγράφεται με σαφήνεια, το οποίο θα ερευνηθεί την επόμενη ανασκαφική περίοδο.
Οι ανασκαφικές έρευνες του 2021 στην Ακεραμική θέση Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς στο Τρόοδοςεπιβεβαίωσαν τη δυναμική της προϊστορικής εξέλιξης της ορεινής Κύπρου. Το γεγονός ότι η αναβαθμίδα του Ρουδιά φαίνεται να φιλοξενεί περισσότερα από ένα λίθινο κτίσμα της Φάσης της Χοιροκοιτίας (μέσα της 7ης χιλ. π.Χ.), δείχνει ότι πρόκειται για ένα οργανωμένο οικισμό της Ακεραμικής περιόδου που κρύβει ακόμα πολλές εκπλήξεις για το εύρος του συγκεκριμένου πολιτισμικού κύκλου και την πιθανή σύνδεσή του με προηγούμενα στάδια της εξέλιξης του νησιού (Ακεραμική Νεολιθική Β).
