* O προληπτικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός για την πρώιμη διάγνωση της νόσου.

* Σε ποσοστό περίπου 30% των περιπτώσεων η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 γίνεται τυχαία στα πλαίσια κάποιου ελέγχου, ενώ σε ένα ποσοστό 15-20% εμφανίζονται χαρακτηριστικές λοιμώξεις (με χαρακτηριστικότερη τη μυκητίαση των γεννητικών οργάνων).

* Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 εμφανίζονται αιφνίδια απώλεια σωματικού βάρους με σύνοδο έντονη πολυφαγία, πολυδιψία και πολυουρία (ειδικά το βράδυ). Οι διαταραχές της όρασης και οι δερματικές λοιμώξεις είναι επίσης συχνές.

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από τη ….γλυκιά ασθένεια, τον Διαβήτη! Ο τόπος μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Αντίθετα πολλοί άνθρωποι είναι αντιμέτωποι με τον ύπουλο αυτό εχθρό!

ΕΡ: Τι είναι ο διαβήτης;

ΑΠ: Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι το σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών λόγω της έλλειψης ινσουλίνης. Η έλλειψη μπορεί να είναι πλήρης ή μερική ή ακόμα σχετική (αντίσταση στην ινσουλίνη). Η κύρια έκφραση του συνδρόμου είναι η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Διαβήτης 1 και 2

ΕΡ. Ακούμε συχνά για διαβήτη τύπου 1,2. Τι σημαίνει αυτό και ποιοι είναι οι τύποι διαβήτη;

ΑΠ: Πράγματι υπάρχουν διάφοροι τύποι σακχαρώδους διαβήτη. Οι κυριότεροι είναι:

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1. Οφείλεται στην καταστροφή των κυττάρων του παγκρέατος (β-κύτταρα) τα οποία παράγουν ινσουλίνη. Συνήθως οδηγεί σε πλήρη ένδεια ινσουλίνης και η επιβίωση των ατόμων που έχουν αυτό τον τύπο διαβήτη εξαρτάται από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης.

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 στον οποίο συνυπάρχει διαταραχή τόσο στην έκκριση όσο και στην δράση της ινσουλίνης, ποσοστό το οποίο ποικίλει από άτομο σε άτομο.

Ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης.

Ο όψιμου ενάρξεως διαβήτης των νέων τύπου MODY ο οποίος εμφανίζεται σε νέα, μη παχύσαρκα άτομα ηλικίας συνήθως μικρότερης των 25 ετών. Στον τύπο αυτό υπάρχει ισχυρό θετικό οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη.

Προληπτικός έλεγχος για τη διάγνωση

ΕΡ: Πόσο απαραίτητος είναι ο προληπτικός έλεγχος για τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη και τι ακριβώς περιλαμβάνει;

ΑΠ: O προληπτικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός για την πρώιμη διάγνωση της νόσου. Για τη διάγνωση του σακχαρώδoυς διαβήτη υπάρχουν συγκεκριμένα διεθνή κριτήρια και δοκιμασίες που καθορίζουν αν κάποιο άτομο πάσχει από προδιαβήτη ή διαβήτη και στις οποίες μπορεί ο οποιοσδήποτε να υποβληθεί. Υπολογίζεται η τιμή της γλυκόζης νηστείας, η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και διενεργείται ενίοτε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης 75 g.

Συμπτώματα

ΕΡ: Πώς θα καταλάβει κανείς ότι έχει διαβήτη; Υπάρχουν συμπτώματα που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν;

ΑΠ: Στους μισούς ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 υπάρχουν σε ήπιο κατά κανόνα βαθμό τα κλασσικά συμπτώματα του διαβήτη (πολυουρία, πολυδιψία, σπανιότερα απώλεια σωματικού βάρους). Σε ποσοστό περίπου 30% των περιπτώσεων η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 γίνεται τυχαία στα πλαίσια κάποιου ελέγχου, ενώ σε ένα ποσοστό 15-20% εμφανίζονται χαρακτηριστικές λοιμώξεις (με χαρακτηριστικότερη τη μυκητίαση των γεννητικών οργάνων). Όσον αφορά τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 εμφανίζονται αιφνίδια απώλεια σωματικού βάρους με σύνοδο έντονη πολυφαγία, πολυδιψία και πολυουρία (ειδικά το βράδυ). Οι διαταραχές της όρασης και οι δερματικές λοιμώξεις είναι επίσης συχνές. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις η πρώτη εκδήλωση είναι το κετοοξεωτικό κώμα.

Διατροφή

ΕΡ: Ο διαβήτης οφείλεται σε κακές συνήθειες όσον αφορά την διατροφή και στο γεγονός ότι δεν ασκούμαστε ή μήπως υπάρχουν άλλες αιτίες;

ΑΠ: Όπως ανέφερα πριν ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος τα οποία παράγουν ινσουλίνη. Η καταστροφή αυτή μπορεί να είναι αυτοάνοση (τύπος ΙΑ, ο συνηθέστερος), οπότε και ανιχνεύονται στον ορό των ασθενών ειδικά αυτοαντισώματα, ή όχι (τύπος ΙΒ). Οι ακριβείς λόγοι, για τους οποίους διεγείρεται το ανοσοποιητικό σύστημα κληρονομικά προδιατεθειμένων ατόμων και προκαλείται καταστροφή του παγκρέατος, βρίσκονται κάτω από εντατική διερεύνηση. Στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 υπάρχει συνδυασμός έλλειψης ινσουλίνης και αντίστασης στην ινσουλίνη. Όταν λέμε αντίσταση στην ινσουλίνη εννοούμε ότι παρεμποδίζεται η δράση της ινσουλίνης στους περιφερικούς ιστούς. Η κυριότερη αιτία αντίστασης στην ινσουλίνη είναι η κοιλιακή παχυσαρκία η οποία συνδέεται στενά με την κακή διατροφή και την έλλειψη άσκησης που αναφέρατε.

Φυσιολογικά όρια σακχάρου

ΕΡ: Ποια θεωρούνται ως φυσιολογικά όρια σακχάρου στο αίμα;

ΑΠ: Η φυσιολογική τιμή της γλυκόζης νηστείας αίματος είναι κάτω από 100 mg/dl. Η φυσιολογική τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης είναι κάτω από 5.7%. Σε περίπτωση που διεξαχθεί δοκιμασία ανοχής γλυκόζης 75g τότε φυσιολογική θεωρείται τιμή γλυκόζης μετά από δύο ώρες μικρότερη από 140 mg/dl.

ΕΡ: Τι μπορεί να προκαλέσει το ζάχαρο σε βάθος χρόνου αν δεν το ρυθμίσουμε έγκαιρα;

ΑΠ: Οι χρόνιες επιπλοκές οφείλονται στη βλάβη που προκαλεί η χρόνια υπεργλυκαιμία στα μικρά αλλά και στα μεγάλα αγγεία. Έτσι, ταξινομούνται σε μικροαγγειακές και μακροαγγειακές επιπλοκές. Οι μικροαγγειακές επιπλοκές είναι η διαβητική νεφροπάθεια, η διαβητική νευροπάθεια και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, ενώ οι μακροαγγειακές είναι η στεφανιαία νόσος, η περιφερική αρτηριακή νόσος των κάτω άκρων και το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ρύθμιση και φυσιολογική ζωή

ΕΡ: Πως ρυθμίζεται ο σακχαρώδης διαβήτης; Τι πρέπει να προσέχει ένας διαβητικός; Μπορεί ένας διαβητικός να ζήσει μια φυσιολογική ζωή;

ΑΠ: Βεβαίως ένας διαβητικός μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή φτάνει να προσέχει την διατροφή του, το σωματικό του βάρος, να ασκείται, να έχει άριστα ρυθμισμένη την αρτηριακή του πίεση και τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, να μην καπνίζει και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες των ιατρών του όσον αφορά τη λήψη των αντιδιαβητικών δισκίων ή/και της ινσουλίνης. Θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά και να ρυθμίζεται ανάλογα η φαρμακευτική αγωγή του. Παράλληλα θα πρέπει να ξέρει πως να αντιμετωπίζει καθώς και πως να προλαμβάνει κάθε πιθανόν επεισόδιο υπογλυκαιμίας. Όσον αφορά τους ασθενείς που χρησιμοποιούν εξωτερική αντλία ινσουλίνης η εκπαίδευση τους από εξειδικευμένο ιατρό και διαιτολόγο είναι ακρογωνιαίας σημασίας.

ΕΡ: Η 14η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως η παγκόσμια ημέρα κατά του διαβήτη με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Ποιο μήνυμα στέλλεται ως ειδικός με την ευκαιρία αυτή;

ΑΠ: Θέλω να επαναλάβω ότι ένας διαβητικός μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή φτάνει να προσέχει την διατροφή του, το σωματικό του βάρος, να ασκείται, να έχει άριστα ρυθμισμένη την αρτηριακή του πίεση και τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, να μην καπνίζει και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες των ιατρών του όσον αφορά την λήψη των αντιδιαβητικών δισκίων ή/και της ινσουλίνης. Για όσους δεν έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη η πρόληψη διαδραματίζει παρά πολύ σημαντικό ρόλο. Τέλος η ανακάλυψη του τεχνητού παγκρέατος αποτελεί σημαντικό γεγονός για τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Παλαιότερα δεν ξέραμε αν κάποτε θα ανακαλυφθεί το τεχνητό πάγκρεας. Τώρα αυτό θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο απλά δεν ξέρουμε πότε θα τελειοποιηθεί η λειτουργία του έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλες κλινικές μελέτες και σταδιακά να κυκλοφορήσει στο εμπόριο.

Δρ. Γεώργιος Παπαέτης MD,PhD.

Ειδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος