Η «επιστροφή» στον πρωτογενή τομέα αποτελεί σήμερα σημαντική επιλογή για την Κύπρο.
Ύστερα από δεκαετίες, η ξεχασμένη γεωργία, οι ποιοτικές καλλιέργειες, η κτηνοτροφία και η παραγωγή ντόπιων και καινοτόμων προϊόντων, μπαίνει ξανά στην ημερήσια διάταξη. Για να οργανωθεί σωστά, χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο και κίνητρα προς τους γεωργούς. Κυρίως, όμως, χρειάζεται μια νέα γενιά γεωργών με σπουδές και δημιουργικότητα για να αξιοποιήσουν τις νέες τάσεις και να στήσουν τις σύγχρονες μονάδες παραγωγής και καλλιέργειας, αξιοποιώντας πλεονεκτήματα του τόπου μας.
Πρόσφατα, ως μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, έχω παρακολουθήσει την παρουσίαση που έκανε ο αρμόδιος υπουργός Γεωργίας κ. Καδής για το στρατηγικό σχέδιο της Κύπρου με βάση την νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ.
Η ΕΕ είναι εκεί και μας δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε: μαζί με την κοινοτική στήριξη των εισοδημάτων των γεωργών, η δική μας ευθύνη είναι το «πρασίνισμα της κυπριακής γεωργίας», η τυποποίηση προϊόντων με ονομασία ή γεωγραφική προέλευση και η σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τη ποιότητα των προϊόντων, την υγιεινή διατροφή και το περιβάλλον.
Έχω μελετήσει τους στόχους που τέθηκαν και βλέπω καθαρά ότι είναι αρκετά υψηλοί, αφορούν την τήρηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της βελτίωσης της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα τροφίμων και τα συστήματα εμπορίας. Διαπιστώνω ότι πολλά στοιχεία της νέας Αγροτικής Πολιτικής δεν είναι καθόλου νέα, αλλά αφορούσαν δουλειά που έπρεπε να γίνει κατά την 10ετία της διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Τώρα τα βρίσκουμε όλα μπροστά μας γιατί χάσαμε χρόνο και φαίνεται ότι δεν δουλέψαμε σωστά και συστηματικά.
Τα προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης έτρεξαν και την προηγούμενη περίοδο (2014 – 2020) και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Δεν μπορεί η κυβέρνηση να επαναλαμβάνει διακηρυκτικά τους νέους φιλόδοξους στόχους και να μην αισθάνεται την ανάγκη για απολογισμό.
Ξεχωρίζω τα ζητήματα που αφορούν την προστασία της βιοποικιλότητας και του οικοσυστήματος, όπου δυστυχώς έχουμε σοβαρές αποκλίσεις.
Το ζήτημα της δημιουργίας μιας νέας γενιάς γεωργών και η διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές, ήταν και εξακολουθεί να είναι μείζον. Υπάρχουν κάποια απομονωμένα καλά παραδείγματα και στην Κύπρο, χάρη στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, αλλά για αποκτήσει ξανά ο πρωτογενής τομέας την δυναμική του, χρειάζεται να γίνουν πολύ περισσότερα, ενταγμένα στο στρατηγικό σχέδιο. Σοβαρή απόκλιση έχουμε και στην
αποτελεσματική διαχείριση φυσικών πόρων όπως το νερό, έδαφος και ο αέρας. Επειδή δεν έγινε συστηματική δουλειά, η κυβέρνηση Αναστασιάδη, μας κληροδοτεί μια σειρά από σοβαρές παραβάσεις του ενωσιακού δικαίου και οι υποθέσεις αυτές κάποια στιγμή θα αχθούν στο Δικαστήριο ΕΕ.
Θεωρώ ότι για να περάσουμε από την θεωρία στην πράξη πρέπει να διανύσουμε αρκετή απόσταση. Τα στρατηγικά σχέδια έχουν αξία από τη στιγμή που θα εφαρμόσουμε μηχανισμούς υλοποίησης και παρακολούθησης, με δείκτες απόδοσης. Η συνεργασία από όλους τους κοινωνικούς εταίρους και τις αγροτικές οργανώσεις θα μας επιτρέψει να κάνουμε σοβαρές τομές και ισχυρές παρεμβάσεις. Η σύμπραξη με τα Πανεπιστήμια μας, με συναφείς κλάδους όπως λ.χ. η γεωπονία, η παραγωγή τροφίμων, οι περιβαλλοντικές σπουδές, οι νέες τεχνολογίες στην παραγωγή, είναι απαραίτητη. Χρειάζεται λοιπόν να συνδυάσουμε τη σημερινή εμπειρία στην γεωργία με την γνώση και τις καλές πρακτικές στο εξωτερικό. Το άνυδρο Ισραήλ είναι καταπράσινο σήμερα. Γιατί άραγε;
Συνοψίζω παράλληλα τις εξής εισηγήσεις που εμπίπτουν ιδιαίτερα στην ευθύνη του κράτους:
- Για προσέλκυση των νέων στην ύπαιθρο πρέπει να δοθούν ισχυρά κίνητρα και διευκολύνσεις, τόσο πολεοδομικές, φορολογικές και γενναιόδωρες επιδοτήσεις.
- Να ενισχυθούν τα προγράμματα αγροτουρισμού. Οι βιώσιμες επιχειρήσεις να επιβραβεύονται, οι μη βιώσιμες να στηριχθούν για να προσαρμοστούν.
- Αυξήσεις στις επιδοτήσεις καλλιέργειας με σκοπό την επαναφορά των αυτόχθονων πολιτών πίσω στην ύπαιθρο. Να συνδυάσουμε τις πολιτικές αυτές με την καταπολέμηση της εγκατάλειψης των κοινοτήτων μας, αλλά και την πολιτική για προστασία από τις απειλές της κλιματικής αλλαγής όπως λχ οι πυρκαγιές
- Στοχευμένη παρέμβαση και στήριξη για μετριασμό των επιπτώσεων από την συνεχή αύξηση του κόστους καυσίμων, λιπασμάτων, φαρμάκων κοκ
- Να ανοίξουμε την ομπρέλα παροχής ενισχύσεων για καινοτόμες επιχειρήσεις. Να ενθαρρύνουμε νέους επιχειρηματίες ή και ημι-επαγγελματίες να εισέλθουν στον τομέα. Μέσα από τις εμπειρίες ερασιτεχνών να γεννηθεί επαγγελματισμός.
Θα σταθώ στο ζήτημα της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων όπως το νερό. Στην Πάφο υπάρχουν περιοχές, όπως η περιοχή Διαρίζου ( Σαλαμιού, Τραχυπέδουλα, Αρμίνου, Μέσανα κ.α), όπου άρχισαν εδώ και δεκαετίες τα υδραυλικά έργα παροχής νερού για σκοπούς άρδευσης. Δυστυχώς, έμειναν στην μέση και σε συνδυασμό με την μη υλοποίηση του αναδασμού, μεγάλες καρποφόρες περιοχές παραμένουν χωρίς νερό και αναξιοποίητες.
Η αγροτική παραγωγή στην Κύπρο έχει μέλλον. Με σύγχρονους ευρωπαϊκούς όρους και με αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων μας. Μια νέα προοδευτική διακυβέρνηση του τόπου το 2023 θα δει διαφορετικά τον πρωτογενή τομέα για να μετατρέψει τα λόγια σήμερα σε συγκεκριμένες πράξεις: θα στηρίξει εκατοντάδες νέους γεωργούς να δημιουργήσουν μονάδες παραγωγής και καλλιέργειες που θα τους φέρουν εισοδήματα και δουλειές και στον καταναλωτή τα ξεχωριστά προϊόντα της κυπριακής γης.
του βουλευτή ΑΚΕΛ Πάφου Βαλεντίνου Φακοντή
Ο Βαλεντινός Φακοντής είναι μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας
