Η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στη Γλασκώβη ολοκληρώθηκε, το αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί όμως τις προσδοκίες για περιορισμό της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, από την προβιομηχανική περίοδο μέχρι το 2040, στον ενάμιση βαθμό Κελσίου.

Από τη βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα, η παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί μέχρι σήμερα σημαντικά, περίπου κατά ένα βαθμό Κελσίου. Αυτό δεν ακούγεται πολύ, έχει όμως δραματικές συνέπειες. Ποιες είναι όμως οι αιτίες αυτής της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής;

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μια φυσική διαδικασία. Η ακτινοβολία από τον ήλιο θερμαίνει τη γη, η οποία με τη σειρά της εκπέμπει θερμική ακτινοβολία. Ωστόσο, αυτή η ακτινοβολία δεν διαφεύγει εντελώς στο διάστημα – σταματά εν μέρει από ένα φράγμα και αντανακλάται πίσω στη γη. Αυτό το φράγμα ή εμπόδιο είναι η ατμόσφαιρά μας, συγκεκριμένα ορισμένα αέρια που βρίσκονται σε αυτή. Γι’ αυτό το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως κατέληξε να είναι γνωστό, αποφασιστικό ρόλο παίζει η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου (γνωστό και ως αέριο του γέλιου) που περιέχονται στην ατμόσφαιρα. Στην ουσία αυτά τα αέρια, όπως η γυάλινη δομή ενός θερμοκηπίου, αντανακλούν τη θερμική ακτινοβολία πίσω στη γη και δεν αφήνουν τη θερμότητα να διαφύγει στο διάστημα. Έτσι προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μας.

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πως δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε στη γη χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού η μέση θερμοκρασία θα ήταν μείον 18 βαθμοί Κελσίου. Έτσι τα αέρια του θερμοκηπίου είναι ένας σημαντικός παράγοντας στη ζωή. Ωστόσο, αυτός ο παράγοντας εξελίσσεται σε απειλή όταν αυξάνεται σε σημαντικό βαθμό η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Εάν η συγκέντρωση των αερίων αυξηθεί, αυξάνεται και η ανακλώμενη θερμική ακτινοβολία και μαζί της η θερμοκρασία στη γη.

Εδώ ακριβώς μπαίνουν στο παιχνίδι οι άνθρωποι. Από την αρχή της εκβιομηχάνισης τον 18ο και 19ο αιώνα, η ανθρωπότητα ήταν υπεύθυνη για τις ολοένα αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η πρώτη και πιο σημαντική παρενέργεια της κλιματικής αλλαγής είναι η πρόκληση της πείνας στους ανθρώπους, με άλλα λόγια η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις διατροφικές ανάγκες  πολλών ανθρώπων, χάνεται δηλαδή η επισιτιστική ασφάλεια.

Η καύση ορυκτών καυσίμων δημιουργεί διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Περισσότερο από το μισό της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής οφείλεται στις εκπομπές CO2 . Η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα είναι περίπου 40 τοις εκατό υψηλότερη σήμερα από ό,τι στις αρχές του 19ου αιώνα. Η αποψίλωση μεγάλων δασικών εκτάσεων συμβάλλει επίσης σε αυτήν την εξέλιξη, αφού τα τροπικά δάση απορροφούν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, αυτή τη στιγμή απορροφούν το 30 τοις εκατό των παγκόσμιων εκπομπών και έτσι ρυθμίζουν το κλίμα μας. Όσο περισσότερα δέντρα εξαφανίζονται, τόσο περισσότερο CO2 απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα – μια μοιραία εξέλιξη.

Άλλοι καθοριστικοί παράγοντες είναι η εκτροφή βοοειδών που όταν μηρυκάζουν παράγουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου στο στομάχι τους. Περίπου το 19 τοις εκατό αυτού του αερίου είναι υπεύθυνο για την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων οδηγεί επίσης σε αυξημένες εκπομπές υποξειδίου του αζώτου.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι ειδικοί διαφωνούσαν για το αν υπήρχε η κλιματική αλλαγή και ποιος είναι ο ρόλος των ανθρώπων σε αυτήν. Είναι πλέον σίγουρο και αποτελεί γενική παραδοχή, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, πως ο πλανήτης θερμαίνεται και οι άνθρωποι συμβάλλουν καθοριστικά σε αυτό.

Αντώνης Τρακκίδης, Δημοτικός Σύμβουλος Γεροσκήπου, Εκλεγμένος μέχρι την 31/12/2021.