Η τρέχουσα διεθνής και εθνική δυσμενής οικονομική συγκυρία, και μάλιστα υπό καθεστώς άκρατης παγκοσμιοποίησης, έχει προκαλέσει σειρά ποικίλλων προβλημάτων σε πολλαπλά επίπεδα πέραν του οικονομικού συστήματος και της μετάλλαξης του οικονομικού συστήματος όπως διοικητικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, διεύρυνση ή κατά περίπτωση συρρίκνωση της συνομοταξίας των οικονομικώς δρώντων υποκειμένων κ.ά., με παράλληλη «εμπλοκή» στα συναφή πεδία του θέματος της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών.
Και επί του τελευταίου σημειώνεται εδώ επειγόντως, ότι η εισαγωγή τους, ανεξαρτήτως επιπέδου εφαρμογής τους, συνεφέλκεται σειρά ευεργετικών πλεονεκτημάτων, αλλά, εξ άλλης πλευράς, δεν είναι πάντοτε δυνατή η πλήρης αποτίμηση των μη επιθυμητών επιπτώσεών τους σε περίπτωση γενικευμένης αξιοποίησής τους.
Μεταξύ των επιπτώσεων σε θέματα Δημόσιας Διοίκησης, ιδίως κρατικών ή άλλων νομικών οντοτήτων, αναφέρονται εδώ οι επενεχθείσες αλλαγές βάσει του Ν. 3945/2010 (Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας από τα Κράτη Μέλη της ζώνης του ευρώ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου), και οι επακολουθήσασες ρυθμίσεις με τον Ν. 3852/2010 (Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης: Πρόγραμμα «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»).
Βάσει του Προγράμματος «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», ως γνωστόν, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες συγκροτούν πλέον τον Α΄ και Β΄ βαθμό αντιστοίχως Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι οποίοι βαθμοί ως έκφραση της Λαϊκής Κυριαρχίας αποτελούν θεμελιώδη θεσμό του δημόσιου βίου των Ελλήνων (άρθρο 101 Συντάγματος της Ελλάδος).
Εξ άλλη πλευράς, έχουν συσταθεί Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ως ενιαίες Μονάδες Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών του Κράτους, ασκούσες γενική αποφασιστική αρμοδιότητα επί κρατικών υποθέσεων της περιφέρειάς τους.
Σε σχέση με τις Περιφέρειες σημειώνεται, ότι αυτές είναι αυτοδιοικούμενες κατά τόπου, νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και έχουν «προικισθεί» με 319 αρμοδιότητες, δυνατότητα σύστασης Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης, Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας Φύλων, και Επιχειρήσεων, κατοχής κινητής και ακίνητης περιουσίας, επιβολής τελών, σύναψης δανείων, διεθνών συνεργασιών κ.ά.
Εκ των αρμοδιοτήτων αυτών σημειώνονται οι αρμοδιότητες Προγραμματισμού και Ανάπτυξης και σύστασης Επιχείρησης με την μορφή ανώνυμης εταιρίας, η οποία θα λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις της Εμπορικής και Φορολογικής Νομοθεσίας, και, μεταξύ άλλων, θα επιδιώκει την προώθηση της επιχειρηματικής, οικονομικής και βιώσιμης ανάπτυξης της Περιφέρειας, προφανώς και μέσω προσέλκυσης ιδιωτικών άμεσων παραγωγικών επενδύσεων.
Επί του τελευταίου καταγράφονται εδώ συνοπτικά στοιχεία εκ των ακολουθούμενων σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναφών πρακτικών σε επίπεδο Περιφερειών, (χωρίς να γίνεται εδώ μνεία των ειδικώτερων δράσεων της Επιτροπής Περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), για το ενδεχόμενο κάποιες από αυτές να «εμπνεύσουν» τους Έλληνες Υπευθύνους, για την ανάληψη καινοτόμων πρωτοβουλιών, ιδίως σήμερα σε περίοδο κρίσης, θηριώδους ανταγωνισμού και αυξανόμενης ανεργίας.
Βέλγιο
Διαθέτει τρεις Εθνολογικές και Διοικητικές Περιφέρειες.
Οι αρμοδιότητες των Περιφερειών διέπονται από Συνταγματικές διατάξεις, διατάξεις ειδικού Διατάγματος του έτους 1980 και αναφέρονται σε θέματα χωροταξίας, οικονομίας, περιβάλλοντος, δημοσίων έργων κ.ά.
Οι Περιφέρειες εγκρίνουν επί μέρους πολιτικές επενδυτικών κινήτρων, παρέχουν επιχορηγήσεις σε επιχειρήσεις, οι οποίες εγκαθίστανται εντός των διοικητικών τους ορίων, με μέγιστο ποσοστό οικονομικής ενίσχυσης 21% του κεφαλαίου της ενισχυόμενης επένδυσης, καλύπτουν δαπάνες βιομηχανικής έρευνας έως 50% και δαπάνες κατάρτισης και επιμόρφωσης του Προσωπικού επιχειρήσεων κ.ά.
Ακόμα, προβλέπεται σειρά φορολογικών ελαφρύνσεων για επιχειρήσεις και ειδικό ευνοϊκό καθεστώς φορολογίας νέων επιχειρήσεων και επιχειρήσεις, οι οποίες υιοθετούν νέες και φιλικές τεχνολογίες προς το περιβάλλον κ.ά.
Τέλος, λειτουργούν Γραφείο Ξένων Επενδυτών, Περιφερειακές Εταιρείες Επενδύσεων κ.ά.
Ιρλανδία
Οι Περιφέρειες έχουν αρμοδιότητες Διαχείρισης Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, αξιοποίησης Κοινοτικών Πόρων, επιχορήγησης άμεσων ξένων επενδύσεων κ.ά.
Ακόμη, για άμεσες ξένες επενδύσεις εφαρμόζεται ειδικό πλέγμα ευνοϊκών κινήτρων, (π.χ. χαμηλή φορολογία επιχειρήσεων) κ.ά.
Ολλανδία
Η Περιφερειακή Διοίκηση έχει μακρά παράδοση στην Ολλανδία, ο δε θεσμός των Επαρχιών (Περιφερειών) έχει εισαχθεί το έτος 1851, (με διάφορες μεταγενέστερες τροποποιήσεις).
Μεταξύ των βασικών αρμοδιοτήτων των Επαρχιών / Περιφερειών περιλαμβάνεται η προσέλκυση και υποστήριξη ιδιωτικών επενδύσεων εκ της εσωτερικής αγοράς και εξ άλλων Κρατών, μέσω πλέγματος κινήτρων, όπως φορολογικά κίνητρα, εκπτώσεις επί του φόρου των αμοιβών των αλλοδαπών Στελεχών Επιχειρήσεων μέχρι ποσοστού 30% κ.ά.
Τέλος, απαντάται ο θεσμός των Δημοσίων Εταιρειών, στις οποίες μετέχουν οι Επαρχίες / Περιφέρειες αρμοδιότητες των οποίων είναι η χρηματοδότηση έργων εντός Βιομηχανικών Πάρκων, η προώθηση της καινοτομίας, η σύσταση Κέντρων Εξυπηρέτησης Επιχειρήσεων κ.ά.
Ελλείψει χώρου δεν αναφέρονται εδώ αναλυτικά στοιχεία για άλλα κράτη, αλλά σημειώνεται, ότι σε γενικές γραμμές παρεμφερείς πολιτικές ασκούνται από Περιφέρειες της Ιταλίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Σουηδίας κ.ά.
Αντί Επιλόγου σημειώνεται εδώ, ότι οι Ελληνικές Περιφέρειες δεν έχουν εξοπλισθεί με ιδιαίτερες ουσιώδεις αρμοδιότητες επί του θέματος προσέλκυσης άμεσων ξένων ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων, είτε εκ της ενδοχώρας, είτε εκ Τρίτων Κρατών, ασχολούμενες συνήθως στην αξιολόγηση επενδυτικών δραστηριοτήτων μικρού μεγέθους.
Ισως είναι ευκαιρία στρατηγικές, πολιτικές, μέτρα και μέσα, που άλλα Κράτη έχουν από μακρού χρόνου υιοθετήσει επιτυχώς να αποτελέσουν αφετηρία έμπνευσης και προσαρμογής «εις τα καθ΄ημάς» πρακτικών λυσιτελών, αποτελεσματικών και τελεσφόρων, επ΄αγαθώ τόσο της τοπικής κοινωνίας, (όπως αναμένεται να λειτουργήσει πρόσφατη μεγάλη επένδυση του Κυπριακού Ομίλου Μιχ. ΛΕΠΤΟΣ στα Χανιά), όσο και της εθνικής οικονομίας. Και το πράγμα επείγει, διότι οι καιροί ου μενετοί…
1Ο Κωνσταντίνος ΓΕ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου ΝΕΑΠΟΛΙΣ της Πάφου, Ομότ. Καθηγητής Παντείου Π.Κ.Π.Ε., Καθηγητής Επισκ. Ε.Κ.Π.Α., Κάτοχος Ευρωπ. Τιμητ. Διακρ. LE PRIX EURΟP. DES 12 ETOILES