Το τελευταίο διάστημα όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στην εκπαίδευση δικαιολογημένα επικεντρώθηκαν στη μορφή που θα έπαιρνε η εκπαιδευτική διαδικασία, μετά το καθολικό κλείσιμο των σχολείων στις 12 Μαρτίου.
Βεβαίως, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, είχε χαθεί τεράστιος χρόνος από πλευράς Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ), λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρώτα κρούσματα στην Ευρώπη είχαν εμφανιστεί από τον περασμένο Ιανουάριο και ήταν θέμα χρόνου να φτάσει ο κορωνοϊός και στην Κύπρο. Είναι αξιοσημείωτο ότι, σχεδόν όλα τα διαδικαστικά και τεχνοκρατικά θέματα, που διεκπεραιώθηκαν την περίοδο από τις 13 Μαρτίου μέχρι και σήμερα, θα μπορούσαν να είχαν γίνει προτού κλείσουν τα σχολεία, ώστε αμέσως μετά το κλείσιμο το βάρος να δινόταν εξολοκλήρου στην εκπαιδευτική διαδικασία και όχι σε άλλης φύσεως θέματα. Εκτιμώ ότι το γεγονός αυτό οδήγησε και στη λήψη λανθασμένων και βεβιασμένων αποφάσεων, όπως για παράδειγμα την ιδιαίτερη βαρύτητα που δόθηκε στην πραγματοποίηση τηλεδιασκέψεων και από την άλλη πλευρά στην υποβάθμιση του ρόλου της εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Στο θέμα αυτό θεωρώ ότι, αν γινόταν το αντίθετο, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα, αλλά δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να ασχοληθεί με το ερώτημα τηλεδιάσκεψη ή εκπαιδευτική τηλεόραση.
Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να τονίσει την κρίσιμη σημασία που έχει για την ασφαλή (πρωτίστως) και αποδοτική επιστροφή στα σχολεία, η αναγκαία και κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς ΥΠΠΑΝ.
Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, το ΥΠΠΑΝ οφείλει να αποφύγει τα λάθη που έγιναν στην προαναφερθείσα περίοδο και να προνοήσει αυτή τη φορά να έχει έτοιμο ένα στρατηγικό πλάνο για το άνοιγμα των σχολείων, πριν ληφθεί η απόφαση για επιστροφή στα σχολεία. Θεωρώ λανθασμένη τη στρατηγική «βλέπουμε και πράττουμε αναλόγως», που φαίνεται ότι υιοθετείται από το ΥΠΠΑΝ. Αν συνεχιστεί αυτή η στρατηγική, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγηθούμε σε επανάληψη του θολού τοπίου, της αβεβαιότητας και των βεβιασμένων ενεργειών που είχαν ακολουθήσει με το κλείσιμο των σχολείων. Μόνο που αυτή τη φορά οι συνέπειες θα είναι πολύ χειρότερες.
Ως εκ τούτου θα πρέπει να στηθεί στο ΥΠΠΑΝ ένα κεντρικό επιτελείο, το οποίο θα πρέπει να ετοιμάσει στρατηγικό πλάνο επιστροφής στα σχολεία, έχοντας υπόψη διαφορετικά σενάρια. Τα σενάρια αυτά θα πρέπει να ετοιμαστούν λαμβάνοντας υπόψη τους πολλούς παράγοντες, είτε αυτοί είναι σταθεροί είτε είναι μεταβλητοί. Έτσι, για κάθε σενάριο θα πρέπει να υπάρχουν από πριν οι ανάλογες αποφάσεις που θα πρέπει να εφαρμοστούν και όλα όσα πρέπει να διεκπεραιωθούν τόσο πριν όσο και μετά το άνοιγμα των σχολείων.
Πιο εξειδικευμένα, το κάθε σενάριο θα έχει ως αφετηρία διαφορετική ημερομηνία επιστροφής στα σχολεία και από εκεί και πέρα θα «συναρμολογηθεί» λαμβάνοντας υπόψη του και άλλους παράγοντες όπως: ανάγκη ενίσχυσης της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων, ωρολόγιο πρόγραμμα, διδακτικός χρόνος μαθημάτων, οριζόντιο ή όχι άνοιγμα σχολείων (ταυτόχρονα όλα ή ανά επαρχία ή βαθμίδα, ή ακόμη και τάξη κτλ.), αναδιάρθρωση μαθησιακών στόχων και διδακτέας ύλης, χρόνος εξετάσεων (όπου επιβάλλεται), πιθανή διασύνδεση τους ανοίγματος των σχολείων με την άρση άλλων μέτρων (υπέρ – κατά, προβλήματα που θα δημιουργηθούν κτλ.), επέκταση ή όχι της σχολικής χρονιάς (αν ναι, μέχρι πότε;), χρόνος ψυχοσυναισθηματικής προετοιμασίας μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών για επιστροφή στα σχολεία, πρόσθετα μέτρα προστασίας που θα πρέπει να ληφθούν, πρόσθετες οδηγίες που θα πρέπει να δοθούν σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, αριθμός μαθητών ανά τάξη (25 μαθητές στην τάξη ή διαμοιρασμός των μαθητών σε μικρότερα τμήματα), χρόνος παραμονής των μαθητών στα σχολεία,…
Όλοι οι πιο πάνω είναι παράγοντες που λίγο ή πολύ επηρεάζουν ή/και επηρεάζονται αναμεταξύ τους. Σε αυτούς τους παράγοντες είμαι σίγουρος ότι θα προστεθούν και άλλοι. Επομένως, το ΥΠΠΑΝ θα πρέπει, έχοντας υπόψη όλους τους πιο πάνω παράγοντες αλλά και άλλους, να ετοιμάσει διαφορετικά σενάρια επιστροφής στα σχολεία (με βασική αρχή τη διαφορετική ημερομηνία επιστροφής και πώς αυτή διαφοροποιεί τους μεταβλητούς παράγοντες) και να είναι έτοιμο όταν ληφθεί η απόφαση για άνοιγμα των σχολείων, να επιλέξει και να εφαρμόσει το σενάριο εκείνο που θα είναι πιο κοντά στα δεδομένα της περιόδου εκείνης.
Καταληκτικά, η ασφαλής (πρωτίστως) και αποδοτική επιστροφή στα σχολεία κατά ένα μεγάλο μέρος θα εξαρτηθεί από τον βαθμό προετοιμασίας και ετοιμότητας του ΥΠΠΑΝ.
Ο βαθμός αυτός αυξάνεται, αν υπάρχει συνεργασία και κοινές αποφάσεις (όπου είναι δυνατό) τόσο με τα άλλα Υπουργεία και πρωτίστως με το Υπουργείο Υγείας, όσο και με τους άλλους εκπαιδευτικούς φορείς (εκπαιδευτικές οργανώσεις, οργανωμένοι γονείς κτλ.). Σε διαφορετική περίπτωση, θα τρέχουμε και πάλι πίσω από τα γεγονότα.
