Στην περιοχή Φιλούσα της Πόλης Χρυσοχούς μέσα σε μια κατάφυτη περιοχή συναντάμε τον βράχο όπου ασκήτεψε και τάφηκε ο όσιος Θεοσέβιος ο Αρσινοίτης. Στο σημείο της σπηλιάς δεσπόζει η σημαία της Ορθοδοξίας, ενώ υπάρχουν και εικόνες του αγίου.
Ο όσιος Θεοσέβιος γεννήθηκε και έζησε γύρω στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ στη Μελάνδρα, ένα μικρό χωριό νοτιανατολικά της αρχαίας Αρσινόης. Υπήρξε αδελφός του επισκόπου Αρσινόης και παρόλο που και ο ίδιος είχε εντρυφήσει, από τους γονείς του, στα γράμματα και στη θρησκεία, εντούτοις είχε γίνει βοσκός προβάτων. Παρόλα αυτά με πρόφαση τη βοσκή των προβάτων του προχωρούσε σε ένα απόμερο και ήσυχο βουνό, σε κοντινή απόσταση από το χωριό του, όπου και προσευχόταν απερίσπαστα.
Μπορεί να είχε παντρευτεί, όμως απέφευγε τις συζυγικές σχέσεις με τη συμβία του που με τη θέληση της έμεινε αγνός μέχρι και το τέλος της ζωής του. Όπως αναφέρεται στο βίο του έτρωγε ελάχιστα , μόνο για να ζει, ενώ σε περιόδους νηστείας συνήθιζε να δίνει την τροφή του στα πουλιά. Ο όσιος Θεοσέβιος είχε αφοσιωθεί στην εγκράτεια, στις προσευχές, στις νηστείες και στη μελέτη του Λόγου του Κυρίου.
Μετά από αρκετά χρόνια στις 12 Οκτωβρίου προαισθανόμενος το τέλος του, ο Θεοσέβιος αποχαιρέτησε τη γυναίκα του και πήγε στο σπήλαιο του, όπου και πέθανε. Φρουρός και μάρτυρας του θανάτου του ήταν ο σκύλος του, ο οποίος οδήγησε τα πρόβατα στο σπίτι των γονιών του, οι οποίοι με τη σειρά τους αναζητούσαν το παιδί τους. Τον αναζητούσαν για μέρες στη Φιλούσα, για να τον βρουν τελικά , καθοδηγούμενοι από τον σκύλο του, εντός του σπηλαίου. Βρήκαν το λείψανο του οσίου να ευωδιάζει. Και ενώ οι γονείς του οσίου είχαν σκοπό να τον μεταφέρουν και να τον θάψουν στο χωριό, ο άγιος παρουσιάστηκε στον ύπνο του πατέρα του και του ζήτησε να τον θάψει στο σημείο του σπηλαίου.
Το σπήλαιο του αγίου έγινε καταφύγιο πολλών χριστιανών που ήθελαν να ακολουθήσουν την ασκητική ζωή, ενώ πολλοί πιστοί κατέφευγαν σε αυτό για να θεραπευτούν από διάφορες ασθένειες. Ο Άγιος Νεόφυτος, ο οποίος υπήρξε ο μοναδικός που αναφέρεται στη ζωή και στο έργο του αγίου Θεοσέβιου, αποκαλεί τον άγιο ως πνευματικό ιατρό, καθώς αποδίδονται σε αυτόν πολλά θαύματα, κυρίως μετά το θάνατό του.
Η τιμή του αγίου τελείται με ιδιαίτερη λαμπρότητα στις 12 Οκτωβρίου.
